خلیج فارس از کجا می آید؟

به گزارش تور مسافرتی احمد اقتداری در مقاله «خلیج فارس و نام آن» و محمدحسن گنجی در کتاب «وصف خلیج فارس در نقشه های تاریخی» پاسخ هایی علمی به کسانی که به دنبال تحریف نام خلیج فارس هستند، داده اند.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از ایسنا، همزمان با روز ملی خلیج فارس (۱۰ اردیبهشت ماه) صفحه چشم و چراغ وابسته به فرهنگستان زبان و ادب فارسی مطالبی را درباره خلیج فارس و در پاسخ به تحریف نام آن منتشر نموده است.
احمد اقتداری در مقاله «خلیج فارس و نام آن» که در نشریه اطلاعات سیاسی – اقتصادی (سال ۱۳۸۹، شماره ۲۷۱ _۲۷۲ صفحه، ۶۴- ۶۵) انتشار یافته نوشته است:
چند نمونه از منابع مشهور و معتبری که نام خلیج فارس در آنها آمده است:
کهن ترین نامی که از خلیج فارس به جای مانده نامی است که آسوریان، قبل از ورود نژاد آریا به فلات ایران، بر این دریا گذاشته اند. در کتیبه های کهن آسوری از این دریا به نام «نار مرتو» به مفهوم «رود تلخ» یاد شده است.
در کتیبه ای که از داریوش بزرگ در تنگه سوئز یافته اند، در بیان صدور دستور داریوش برای حفر ترعه سوئز، «دریایی که از پارس آید» ذکر شده است.
هرودوت، مورخ یونانی، از دریایی به نام «اریتره» نام می برد که برای اقیانوس هند و بحر عمان و خلیج فارس اطلاق می شد.
فلاویوس آریانوس، مورخ یونانی، که در سده دوم میلادی می زیست، در کتاب خود به نام «لشکرکشی های اسکندر» نام این خلیج را «پرسیکون کاای تاس» نوشته است
استرابون، جغرافی دان معروف یونانی، که در نیمه اول سده نخست میلادی می زیست، می نویسد که عرب ها بین خلیج عرب (بحر احمر کنون) و خلیج فارس جای دارند. استرابون هم نام «پرسیکون کاای تاس» را بر خلیج فارس به کار برده است.
بطلمیوس که در سده دوم میلادی زندگی می کرد، در کتاب معروف جغرافیای خویش که به زبان لاتین نوشته است، از این دریا به نام «پرسیکوس سینوس» یاد کرده است که درست به معنای «خلیج فارس» است.
مورخ رومی، کوینتوس کوروسیوس، که در سده نخست میلادی می زیست، این خلیج را «آکواریوم پرسیکو» یعنی «آبگیر پارس» نامیده است.
نام خلیج فارس در زبان فرانسوی Golfe Persique، در انگلیسی Persian Gulf، در آلمانی Persischer Golf، در ایتالیایی Golfo Persico و در ژاپنی Perusha Wen است که در همه آنها نام پارس وجود دارد.
در دوران اسلامی، نام این خلیج «بحر فارس» و «البحر الفارسی» و «الخلیج الفارسی» و «خلیج فارس» یاد شده. خوشبختانه نویسندگان، مورخان، جغرافی دان ها و جهانگردان دوران اسلامی کتب معروف و معتبری در اینباره به جای گذاشته اند از آن جمله: ابن الفقیه، ابوعلی احمد بن رسته، الطاهر بن المطهر المقدسی، ابوالقاسم محمد بن حوقل، ابن البلخی و بسیاری دیگر.

این صفحه همینطور در مطلب دیگری به معرفی کتاب «وصف خلیج فارس در نقشه های تاریخی» پرداخته و نوشته است: در سال هایی که بدون توجه به اسناد و حقایق جغرافیایی و تاریخی و باستان شناختی، نام «خلیج فارس» تحریف می شد، پدر دانش جغرافیای نوین ایران، محمدحسن گنجی، و تنی چند از متخصصان جغرافیا و اسناد تاریخی، اثری تدوین کردند که پاسخی علمی و مستدل به این تلاشهای مذبوحانه بود.

کتاب در سه بخش تنظیم شده است. در بخش های نخست و سوم، مکتب های نقشه نگاری اسلامی و اروپایی معرفی شده و لیست های متنوعی از عنوان های نقشه های مندرج در کتاب، نامهای خلیج فارس، طراحان نقشه ها، کتاب شناسی منابع و غیره آمده است.
بخش اصلی و دوم کتاب دربرگیرنده حدود دویست نقشه، از جغرافی دانان و نقشه نگاران دوران اسلامی و اروپایی است که وجه مشترک همه این نقشه ها، ذکر نام خلیج فارس در آن هاست. در فصل نقشه های اسلامیِ این بخش، چهل نقشه، و در فصل اروپایی صدوبیست نقشه آمده است. همه این نقشه ها از مراکز آرشیویِ ایران و جهان، نسخه های خطی و چند نسخه چاپی گرفته شده اند و بعضی از آنها برای نخستین بار در این کتاب منتشر و شرح داده شده اند.
کتاب «وصف خلیج فارس در نقشه های تاریخی» در قطع سلطانی چاپ شده و یکی از چند اثر پژوهشیِ ارزشمندی است که زیر نظر مرحوم دکتر حسن حبیبی در بنیاد ایران شناسی تدوین شد.

منبع: تور مسافرتی