به گزارش تور مسافرتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی با اشاره به اینکه شکایت از برنج کاری در روستاهای تخت جمشید به نتیجه نرسید اظهار داشت: مشکل این روزهای فرونشست آثار تاریخی حل نمی شود مگر این که منابع آبی منطقه مدیریت شود.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از مهر، مصطفی ده پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی پیرامون مبحث فرونشست در نقش رستم اظهار داشت: نقش رستم مبحث مهمی برای پژوهشگاه و وزارت میراث فرهنگی است. اما چیزی که تخت جمشید و نقش رستم و بسیاری از آثار میراثی ایران و کشورهای دیگر را تهدید کرده فرونشست است که به علت تغییر اقلیم و برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی به وجود آمده است.
وی اظهار داشت: امروزه آب به یک امر سیاسی اجتماعی و فرهنگی و مبحث فراملی و فرادستگاهی تبدیل گشته است. پروژه هایی که در کشورهای پیرامونی داریم مانند پروژه داپ و گاپ که توسط ترکیه در سرشاخه های ارس و دجله اتفاق می افتد؛ مانع دبی آب دجله شده است اینها تأثیرات اقلیمی ناگواری را در کشور ما می گذارد. مقررات بین المللی هم هست که بعضی از کشورها عضو مجمع و آن قوانین نیستند تا بتوان از ضمانت آن بهره گرفت. مبحث سدسازی و چاه های عمیق در کشور ما هم مبحث قابل بحث است. ما از تجربه زیستی مان استفاده نکردیم اگر مهندسی قنات را جدی می گرفتیم و درک داشتیم که از آب کم قنات و کاریز استفاده شود؛ امروز شاهد خشک شدن دریاچه ارومیه و فرونشست ها نبودیم.
ده پهلوان بیان نمود: نقش رستم به خاطر برداشت بی رویه آب گرفتار این مشکل شده است حل این مورد به صورت اساسی و بنیادی در حوزه وزارت میراث و پژوهشگاه نیست. عمق چاه هایی که در مرودشت هست بین ۲۰۰ تا ۴۵۰ متر است. این که مرمت های سطحی صورت گیرد مسکن هست ولی حل بحران باید به شکل دیگری باشد. بین روستاهای بین نقش رستم تا تخت جمشید برنج کاری با چاه آب صورت می گیرد. این شدنی نیست برنج کاری باید در اقلیم خودش صورت گیرد. پرونده های قضایی زیادی در سالهای گذشته حتی برای چاه های آب غیرمجاز در نظر گرفته شده ولی به جایی نرسید. مبحث مدیریت منابع آب منطقه و کشور است که ما امروز با آن دست و پنجه نرم می نماییم. مشکل این روزهای فرونشست آثار تاریخی در این منطقه حل نمی شود مگر این که منابع آبی منطقه مدیریت شود.
وی در گفتگویی رادیویی با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی سبب شده تا گلسنگ های تخت جمشید هم اضافه شود اظهار داشت: تمامی نهادها باید در کنار هم باشند امور پایگاه ها و استان و ما در پژوهشگاه باید با هم کار کنند اقداماتی در حال انجام می باشد پایگاه پارسه از پژوهشگاه میراث درخواست گمانه زنی جهت بررسی لایه های فرهنگی و طبیعی منطقه داشتند ما هم در پژوهشگاه کارگروهی را به نام تغییرات اقلیمی و میراث فرهنگی تشکیل دادیم امیدواریم بتوانیم با یک همکاری فرادستگاهی جلو برویم.
در ادامه علی بیت اللهی عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی و رئیس بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری هم بیان نمود: محدوده استان فارس، بزرگترین و خطرناک ترین پهنه فرونشستی، پهنه مرودشت است، که مجموعه نقش رستم و تخت جمشید در حاشیه این پهنه فرونشستی قرار می گیرد. در چنین شرایطی نشست نامتقارن زمین گرفتار گسیختگی و شکاف هایی می شود که اصطلاحاً به آنها فیشرهای فرونشستی می گویند. این فیشرها یا فرونشست ها را به وضوح در محدوده تخت جمشید در همان محوطه ای که چادرهای میهمان خارجی بنا شد، مستند کرده ایم و هم در پای نقش رستم قابل مشاهده می باشد.
وی افزود: پدیده ای که بر اثر فرونشست زمین، سازه و آثار تاریخی پرارزش را تهدید می کند اینست که در داخل شکاف های فرونشستی، آب های حاصل از نزولات جوی یا آبیاری های سطحی، نفوذ می کند و به مرور فرسایشی را بوجود می آورد که فرسایش تونلی نامیده می شوند. این تونل ها در اثر آب شستگی های زیرسطحی، وسیع تر می شوند و به مرور زمان در اثر ریزش سقف این تونل های زیرسطحی، فروریزش های سانحه زا و خسارت بار رخ می دهد.
وی اضافه کرد: یکی از مواردی که می شود جلوی فیشرها و فرونشست ها را گرفت اقدامات و تمهیداتی است که با استفاده از مواد و متریال طبیعی مثل خاکسترهای آتش فشانی میتوان جلوی گسترش فرسایش تونلی و احتمالا فروریزش ناگهانی را گرفت. در بعضی از کشورها این کار انجام شده است.
