به گزارش تور مسافرتی تردد آزاد بین استان ها، سفر را به شکلی محدود به جریان انداخته، با این وجود هنوز پاسخ دادن به این سؤال که برنامه های سفر را به موازات ویروس همه گیر Covid-19 چگونه می توان پیش برد، دشوار است.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از ایسنا، «مدت زیادی است که گردشگری حال خوبی ندارد و این دفعه با شیوع ویروسی به نام Covid-19 صدمه های جدی به آن وارد شد و خسارت های زیادی را به بار نشاند. خسارت های ناشی از شیوع این بیماری فقط به سفرهای تعطیلات بهمن و نوروز ۹۹ محدود نیست، بلکه تمام هزینه های مربوط به بازاریابی ها و مارکتینگ به روش های مختلف و یا هزینه های مربوط به حضور در نمایشگاه های بین المللی در سال ۲۰۱۹ جزئی از این خسارات است و اینکه بعد از کنترل شیوع بیماری چه در داخل کشور و چه در مجامع بین المللی لازم است هزینه های زیادی برای احیای گردشگری صرف شود.
با عنایت به صدمه های اقتصادی ناشی از شیوع این بیماری به مردم و در نتیجه کاهش شدید درآمد خانوار، مطمئنا تصمیم گیری برای رفتن به سفر در اولویت نخواهد بود و باید بررسی کرد که سفر به مفهوم واقعی گردشگری چگونه می تواند احیا شود و اولویت سفر پس از کنترل بیماری در چه سطحی از نیازهای مخاطبان قرار می گیرد و تمایل مخاطبان به انجام سفر تا چه میزان خواهد بود.»
محمدمنظرنژاد ـ مدرس گردشگری ـ در نوشتاری با این مقدمه، به لزوم های سفر به موازات پاندمی کووید ۱۹ پرداخته و جزئیاتی را مثال آورده که قبل از راه افتادن باردیگر سفرها باید مورد بازبینی کسب و کارها و متولیان گردشگری قرار گیرد تا صدمه های این ویروس همه گیر را به حداقل برساند.
در ادامه یادداشت منظرنژاد که برای ایسنا نوشته، آمده است: باید توجه داشته باشیم که از زمان شیوع بیماری در کشور و هم در جوامع بین الملل با عنایت به اخبار در رسانه ها و شبکه های مجازی و سفارش های ایمنی و بهداشتی، تا حدود زیادی الگوهای رفتاری تغییر پیدا خواهد کرد، برای مثال شستن دست ها، دست ندادن و روبوسی نکردن از نخستین نکات در ایمنی فردی بود که به همگان سفارش شد و سپس وجود فاصله ایمنی فردی تا یک و نیم متر و عدم خروج غیر ضروری از منزل و استفاده از شوینده ها و مواد ضدغفونی کننده و هم استفاده از ماسک ها و انواع دستکش های بهداشتی برای ایمنی بیشتر از نکاتی بود که به همه سفارش شد. در این مدت خیلی از خانواده ها ناخودآگاه پروتکل هایی را برای سلامت خانه و خانواده، قرارداد کرده و همه افراد خانواده به اجرای آن موظف شدند و این مورد در خیلی از خانواده ها قابل مشاهده می باشد.
به نظر می آید این تغییر رفتار با عنایت به مثبت بودن آن در رویه زندگی برای مدت زیادی ماندگار باشد و افراد زیادی حتی برای همیشه این عادت بهداشتی را داشته باشند، برای مثال در روابط اجتماعی دقت بیشتری می کنند و از دست دادن و روبوسی کردن پرهیز خواهند کرد یا در زمان رفتن به بیرون از خانه دستکش و ماسک خواهند داشت و در آداب غذاخوردن و رژیم غذایی و بسیاری موارد دیگر که در این مدت طبق سفارش های انجام شده در رسانه ها به مردم آموخته شد، دقت نظر و حساسیت بیشتری خواهند داشت.
برای مثال، در عرصه گردشگری اگر تأمین کننده ها را به هفت قسمت تقسیم نماییم، هر کدام از این تأمین کننده ها برای شروع فعالیت، در ابتدا با دانش به سفارش های وزارت بهداشت و بررسی تغییر الگوهای رفتاری مردم، باید پروتکل هایی را وضع کنند تا مشتری با اطمینان خاطر به استفاده از خدمات اقدام نماید. چه بسا که نیاز باشد متولی گردشگری اقدام به ایجاد اتاق فکر و یک کمیته مقرراتی با حضور نماینده وزارت بهداشت کند و پروتکل های بهداشتی را برای تأمین کننده های تحت مدیریت وزارتخانه وضع کند.
چند نمونه به مثال هایی در اینباره می پردازیم:
حمل و نقل
موارد زیادی را می توان اشاره نمود که مدیران هر بخش می توانند در کنترل شیوع بیماری مبادرت به وضع پروتکل های مشخص کنند. برای نمونه در حمل و نقل هوایی در محل فرودگاه، می توان پیش از ورودی ها فضایی برای ضدعفونی کردن کفش ها و چرخ های چمدان قرار داد و یا پیش از ورود چمدان ها به داخل دستگاه Xray می توان چمدان ها را ضدعفونی کرد.
یا پیش از ورود افراد به سالن فرودگاه و در بدو ورود، تونل های ضدعفونی ایجاد کرد تا افراد از آن بگذرند و بدن آنها و البسه ایشان ضدعفونی شود. در زمان بازرسی بدنی مسافر و چک پاسپورت می توان پروتکل های بهداشتی منظور کرد. همینطور ضدعفونی سرویسهای بهداشتی عمومی در فرودگاه و ضدعفونی چرخ های مخصوص حمل بار می تواند از موارد مهم در پروتکل های بهداشتی باشد.
با عنایت به نظرات پزشکان و وزارت بهداشت درباره علایم پنهان در فرد ناقل، تب سنجی به تنهایی روش مناسبی برای کنترل نیست و مطمئنا ایجاد پروتکل های بهداشتی می تواند ریسک را کمتر کند.
اگر فردی بدون علایم و به صورت یک ناقل وارد فرودگاه شود می تواند با قرار دادن چمدان در دستگاه XRay و هم چرخ حمل بار و عرضه پاسپورت به مامور بررسی و ارائه آن به مسؤول صدور کارت پرواز و هم با نشستن روی صندلی های فرودگاه و بسیاری موارد دیگر، ناخودآگاه به پخش این ویروس در تمام فرودگاه اقدام نماید، ولی می توان با انجام اقدامات زیرساختی و بررسی های کامل، تاسیسات خاص ضدعفونی از آغاز ورود میهمان به همراه چمدان ها تا هنگام سوار شدن در هواپیما و بارگیری وسایل مسافر را ایجاد کرد.
همین الگو را می توان برای میهمانان ورودی به فرودگاه منظورکرد؛ از زمان خروج از هواپیما با گذر از تونل های ضدعفونی و تب سنجی و انجام غربالگری و جداسازی افراد مشکوک، تا زمانی که وارد اتوبوس شده و به سالن فرودگاه منتقل شوند. وسایل و چمدان های میهمانان هم به همین شکل پس از ضدعفونی روی ریل مخصوص قرار گرفته تا به دست میهمان برسد.
مرحله ضدعفونی چرخ های دستی ویژه حمل بار به خاطر استفاده مکرر توسط مسافران، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در تونل های ضدعفونی تجهیزات مخصوصی همچون دستکش های بهداشتی و ژل ضد عفونی دست در اختیار مسافر قرار گیرد.
مواردی که مورد بحث قرار گرفت مطمئنا برای حمل و نقل ناوگان اتوبوس رانی و ریلی هم باید مورد استفاده قرار گیرد. بعنوان مسافر قطار در مسیرهای طولانی این سوال هم مطرح است که در کوپه های چهار تخته و شش تخته با عنایت به حساسیت های موجود و سفارش های وزارت بهداشت در خصوص فاصله گذاری تا یک ونیم متر تا چه میزان این استاندارد در استقرار افراد در قطار می تواند رعایت شود؟
اقامتگاه ها
یکی از مهمترین تأمین کنندگان خدمات گردشگری، اقامتگاه ها هستند که لازم است تا مدیران این بخش ها با دقت عمل بیشتری پروتکل های داخلی را ایجاد و اجرا کنند. مطمئنا میهمانان پس از کنترل این بیماری با حساسیت بیشتری به خدمات توجه می کنند و مدیران لازم است با جزئیات برای تمام بخش ها یک پروتکل بهداشتی تهیه کنند. برای نمونه از زمان ورود میهمان به هتل و برای جابجایی چمدان ها باید برنامه ریزی کنند و برای خانه داری و سرویس اتاق ها در هر بار استفاده مهمان، قوانینی را وضع کنند.
سوالی که برای یک توریست پیش می آید این است که اتاق ها تا چه میزان ضدعفونی شده اند؟ دستگیره درها و کمدها، صندلی و مبل ها، کنترل تلویزیون، جاسیگاری، سطل ها و… تا چه میزان ضدعفونی شده است؟ آیا برای صبحانه می توان به سلف سرویس بودن خوراکی ها اعتماد کرد؟ فقط کافی است یکی از میهمانان ناقل پنهان باشد…
مدیریت و برنامه ریزی یک پروتکل بهداشتی و رفتاری برای خدمه هتل و اقامتگاه ها و هم میهمانان کاری خیلی سخت و زمان بر است، ولی مطمئنا می تواند راهی اثرگذار در کنترل بیماری باشد. از نظر بنده بعنوان یک شهروند و در عین حال ارائه دهنده خدمات گردشگری و هم مصرف کننده خدمات گردشگری، بسیار خوشایند است که سطح بهداشتی را بالا ببرم و قوانین بهداشتی را برای سلامت خود، خانواده و جامعه رعایت کنم، ازاین رو تمام تاسیسات خدماتی باید این مورد را به صورت بهینه برنامه ریزی کرده و برای همیشه این پروتکل را در کنار قوانین میزبانی و میهمان نوازی خود قرار دهند.
در کنار هتل ها باید به اقامتگاه های بومگردی هم اشاره شود، از آنجائیکه اقامتگاه های بومگردی به واسطه ساختار بومی دارای امکانات محدودی به نسبت هتل ها هستند، بنابراین حساسیت مدیران این اقامتگاه ها در مدیریت بهداشت و ایجاد یک پروتکل بهداشتی باید بسیار دقیق تر و با حساسیت بیشتری صورت گیرد. برای مثال با عنایت به وجود سرویسهای بهداشتی و حمام مشترک باید پروتکل های بهداشتی و اخلاقی را هنگام پذیرش میهمان و هم برای خدمه مجموعه مشخص کنند تا میهمانان در حین استفاده از خدمات، موظف به رعایت آن باشند و هم خدمه اقامتگاه نسبت به رعایت آن ملزم شوند.
خدمات پذیرایی و بین راهی ها
یکی از بخش های مهم گردشگری مجتمع های پذیرایی و خدماتی بین راهی است که گاها در خیلی از مواقع با عنایت به یک رویداد گردشگری شاهد حجم زیادی از میهمانان در این مجتمع ها هستیم. حتما این سوال پیش می آید با عنایت به فاصله گذاری اجتماعی برای حضور افراد در اماکن عمومی تا چه میزان افراد و گردشگران نسبت به این الگوها پایبند بوده و آنرا رعایت می کنند؟ بر این عقیده ام که برخی از این الگوها در رفتار اجتماعی باید به قانون تبدیل شود؟ از آنجائیکه سطح بهداشت انفرادی و رفتارهای بهداشتی افراد متفاوت می باشد، این مورد در ابتدا باید به صورت یک اصل آموزشی در تمام مقاطع آموزشی قرار گیرد تا در نهایت تبدیل به یک فرهنگ همگانی شود.
از آنجائیکه خیلی از گردشگران به منظور به جا آوردن فریضه نماز و خرید سوغات و یا استفاده از سرویس بهداشتی در مجتمع های خدمات پذیرایی و بین شهری توقف می کنند، لازم است مدیران این مجتمع ها یک پروتکل بهداشتی برای ورود و خروج میهمانان و خدمه داشته باشند. مؤکدا سفارش می شود کارشناسان وزارت متولی گردشگری به همراه نماینده و کارشناسان وزارت بهداشت باید برای هر یک از تاسیسات و با عنایت به حساسیت ها یک پروتکل رفتاری و بهداشتی و ایمنی مجزا تهیه و ابلاغ کنند و هم در شیوه نامه های تاسیس هرکدام از تاسیسات گردشگری این مورد را لحاظ کنند.
بعنوان یک راهنمای گردشگری و یک فعال در زمینه برنامه ریزی سفر همیشه از خدمات پذیرایی سلف سرویس برای صرف صبحانه و ناهار استقبال می کردم و امروز با عنایت به شیوع این بیماری بر این فکر هستم که اگر فردی بدون علایم و ناقل این بیماری در رستوران برای صرف صبحانه از سلف استفاده نماید در حین حرکت در کنار میز سلف می تواند یک به یک تمام ظروف را آلوده کند، آیا با عنایت به تمام سفارش های موجود می توان با اطمینان از سلف سرویس استفاده کرد؟ نمی دانم این یک وسواس است که نمود کرده یا نگاه مان به جزئیات صحیح است ولی سفارش می کنم مدیران تاسیسات گردشگری با عنایت به حساسیت بوجود آمده و یا وسواس بهداشتی، برای این مورد ترتیبی اتخاذ کنند. برای مثال شاید بهتر باشد نیروی انسانی خویش را بالا برند و در کنار میز سلف چندین نفر از پرسنل سلامتِ خود مجموعه از میهمانان پذیرایی کنند و سلف با یک حفاظ شیشه ایی از میهمانان فاصله داشته باشد تا در صورت صحبت و درخواست میهمان و یا بروز عطسه و یا سرفه، ترشحات دهان پخش نشود. بسیار مهم می باشد که هرکدام از مدیران خدمات و تاسیسات با جزئیات به کار خود توجه نمایند و برنامه ریزی های آتی را بر مبنای پروتکل های بهداشتی ترتیب دهند.
جاذبه ها و اماکن بازدیدی طبیعی، تاریخی، روستایی و…
مطمئنا یکی از اساسی ترین علل سفر مشاهده جاذبه هایی است که در مقصد وجود دارد، با عنایت به تمام سفارش های پزشکی برای نقل و انتقال و شیوع این ویروس باید پروتکل های بهداشتی برای ورود میهمانان به یک سایت را برنامه ریزی نماییم. شاید بهتر باشد از واژه ضریب بُرد استفاده گردد. همیشه برای بازدید از مناطق طبیعی و مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان محیط زیست از این واژه استفاده می شود که به حداکثر تعداد نفراتی که در یک روز می توانند وارد یک منطقه طبیعی شوند و حداقل اثرات تخریبی را داشته باشند ضریب بُرد می گویند. حال به نظر می آید برای بازدید از موزه ها و سایت ها با عنایت به فاصله گذاری اجتماعی بهتر است حداکثر تعداد نفرات بازدیدکننده در هر سایت گردشگری در یک ساعت مشخص شود و بازدیدکنندگان را قبل از ورود غربالگری کرد.
شرکت های خدمات مسافرتی و هواپیمایی و زیارتی
همینطور شرکت های خدمات مسافرتی و هواپیمایی و زیارتی با ایجاد بسترهای الکترونیکی می توانند تا حد زیادی از ترافیک حضوری میهمانان در شرکت ها جلوگیری نمایند و با عنایت به سفارش های وزارت بهداشت به چاپ برگه های پروتکل های بهداشتی اقدام نمایند تا توجه میهمانان جلب شود.
به نظر می آید برای سفرهای گروهی توسط شرکت های خدمات مسافرتی باید به تهیه پروتکل های بهداشتی با عنایت به تغییر الگوهای رفتاری جامعه اقدام نمود. لازم به ذکر است تشخیص فرد ناقل با عنایت به پنهان بودن علایم، کاری غیر ممکن است، ازاین رو باید ضمن بررسی علایم تب در زمان حضور مهمانان، پروتکل های بهداشتی را اجرا کرد. برای مثال ضمن ضدعفونی صندلی های اتوبوس و فضای قرارگیری کیف های دستی مبادرت به قرار دادن دستکش های بهداشتی کرد و محفظه بار اتوبوس را ضدعفونی کرده و سپس هرکدام از چمدان های مسافران را پیش از قرار گیری در محفظه اتوبوس ضد عفونی کرد.
برای انجام فریضه نماز و استفاده از سرویسهای بهداشتی، محل هایی را از قبل مشخص کرد که از نظر بهداشتی الگوهای وزارت بهداشت را رعایت می کنند، سفارش می شود تا در اتوبوس ها مایع ضدعفونی قرار داده شود تا میهمانان در هر بار استفاده از سرویسهای بهداشتی و پیش از ورود به اتوبوس، دست های خویش را ضدعفونی کنند.
امکان دارد بعضی از افراد با دقت بیشتر و حساسیت عمیق تر سوال کنند کفش ها در هر بار ورود به اتوبوس می تواند آلوده باشد و چگونه می توان از ورود آلودگی به اتوبوس جلوگیری کرد؟ جزئیات زیادی برای کنترل شیوع بیماری وجود دارد و شاید برخی افراد از بررسی این جزئیات ایراد گرفته و کلمه وسواس را برای آن جایگزین کنند، ولی لازم به یادآوری است اگر در شیوع این ویروس به تاریخ و چگونگی شیوع آن دقت کنیم متوجه خواهیم شد که باید در اینگونه موارد جزئی نگر باشیم.
وضع کردن پروتکل های بهداشتی در هر بخش باید توسط مدیران مربوط به همان ارگان و سازمان صورت گیرد و وزارت بهداشت اقدام به ایجاد پروتکل های کلی تر کند. سفارش ام بر این است همانگونه که افراد در خانه و زندگی خود پروتکل های بهداشتی را منظور کرده اند، می توانند در محل کار و تاسیسات و خدمات خود هم این پروتکل ها را اجرا کنند.
راهنمایان گردشگری
راهنمایان گردشگری بعنوان رهبران اجرای سفرهای گروهی دارای نقش بسیار مهمی در کنترل و شیوع این بیماری هستند. کمی با جزئیات به نقش راهنمای گردشگری نگاه کنیم؛ مثلا یکی از الگوهای راهنمایان گردشگری انجام معارفه در مسافرت است که حین آن میکروفن بین مسافران دست به دست می شود یا در جریان سفر بین مسافران، آب معدنی، میوه، شیرینی و چای و قهوه توزیع می کنند، گاها بطری های آب معدنی را در یخچال اتوبوس و بسته های پذیرایی را در محفظه بار اتوبوس قرار می دهند که باید در نگهداری وسایل پذیرایی بسیار دقت داشته باشند و حتی در معارفه میهمانان از روش های ایمن در سلامتی افراد استفاده کنند. مطمئنا تذکرات بهداشتی راهنما و انتخاب رستوران های مناسب و توقف در مجتمع های خدمات پذیرایی بین راهی می تواند سلامت میهمانان را رقم بزند و تا حد زیادی در ممانعت از انتقال این ویروس از فرد ناقل به دیگر مسافران تاثرگذار باشد.
شرکت های خدمات مسافرتی، هتل ها و تمام تاسیسات گردشگری می توانند هرکدام پروتکل های در رابطه با شرایط فعلی را تهیه کنند و مطمئنا برای یک شرکت خدمات مسافرتی ایجاد پروتکل های بهداشتی و اجبار آور و مجهز کردن وسایل نقلیه به تجهیزات بهداشتی مانند شوینده های دست، مایع ضد عفونی کننده، دستکش و ماسک می تواند یک مزیت نسبی باشد و مطمئنا سیاست های دیگری می توان برای خاص کردن خدمات در نظر گرفت تا میهمان با اطمینان خاطر از خدمات استفاده کنند. یادآور می شوم که پروتکل های رفتاری و بهداشتی با عنایت به اثرات مثبتی که دارد می تواند به صورت یک شیوه نامه و یک اصل در تاسیسات گردشگری مورد استفاده قرار گیرد.
مطمئنا در رسانه ها دیده ایم که جهت استفاده از آسانسور الگوهای رفتاری خاصی از افراد خلاق پیشنهاد شده بود تا ارتباط دست را با دکمه های آسانسور کمتر کند و این مورد در کشورهای دیگر به مراتب مورد استفاده قرار گرفت و یا در مراودات مالی متوجه شده اید که تبادل وجه نقد در تمام فروشگاه ها و بین افراد به حداقل ممکن رسیده و حتی در این دوران برخی از تاکسی ها و خودرو های حمل و نقل از سامانه های الکترونیکی پرداختی استفاده می نمایند تا با تبادل وجه نقد این بیماری منتقل نشود.
قابل توجه است که در قدیم و پیش از ورود ویروس Covid-19، اسکناس و سکه یکی از آلوده ترین وسایل بود که همیشه به این مورد اشاره می شد و کمتر کسی به آن توجه می کرد ولی با همه گیر شدن این ویروس در کشورهای مختلف مردم به این مورد بیشتر توجه کرده و در نتیجه تبادل وجه نقد به مراتب و به صورت قابل توجهی کمتر شد تا حدی که به برخی بانک ها هم گفته شد تا اطلاع ثانوی از پذیرفتن وجه نقد اجتناب کنند. این مورد بعنوان یک فرهنگ می تواند در رفتار انسان ها باقی بماند و جای آنرا سامانه های الکترونیکی بگیرد تا تبادلات مالی برای افراد به آسانی قابل انجام باشد.
مؤسسه ها و آموزشگاه های گردشگری
موسسات آموزشی هم باید برای شروع باردیگر فعالیتهای گردشگری به تهیه پروتکل بهداشتی و اخلاقی برای هنرجویان اقدام نمایند و فاصله گذاری اجتماعی را در برنامه های آموزشی خود و در کلاس های درسی رعایت نمایند. باید به جزئیات بیشتر توجه نشان داد مثلا دست به دست شدن یک ماژیک تا چه میزان می تواند در انتقال این بیماری موثر باشد و یا سرویس بهداشتی عمومی در آموزشگاه ها و خدمات پذیرایی باید از چه امکانات بهداشتی برخوردار باشد که ریسک انتقال بیماری را به حداقل برساند و یا حتی در کنترل این بیماری بهتر است در آموزشگاهی که تردد افراد زیاد است غربالگری صورت گیرد و یا با ارائه یک پروتکل به هنرجویان از ایشان خواست تا در صورت بروز علائمی مانند سرفه، عطسه و تب از حضور در کلاس ممانعت کنند.
با عنایت به اهمیت سفرهای یک و دو روزه در مبحث آموزش های گردشگری بخصوص راهنمایان، تهیه پروتکل های بهداشتی در ارتباط با چگونگی حضور هنرجویان در کلاس های عملیاتی لزوم دارد.
در این مدت با عنایت به شیوع این پاندمی آموزش های مجازی تا حدودی توسعه یافت و از شبکه های مختلف برنامه های درسی پخش گردید و یا از بستر شبکه های مجازی و یا نرم افزارهای مختلف برای آموزش آنلاین استفاده شد و چه بسا باید در زمینه این شیوه تدریس بیشتر کار شود تا شاید بتوان روزی در کنار آموزش های حضوری، شبکه های آنلاین آموزشی را برای دوره های تکمیلی راه اندازی نمود.
از زمان شیوع این بیماری در چین با عنایت به حجم خبرها در رسانه ها و پس از شیوع این بیماری در کشورهای دیگر همچون ایران و با در نظر گرفتن سفارش های پزشکی و تذکرهای اکید درباره فاصله اجتماعی، شستن دست ها، ضدعفونی سطوح، دست ندادن و روبوسی نکردن با یکدیگر و بسیاری موارد دیگر، این حساسیت ها دیگر یک وسواس نیست، وقتی در مورد ماندگاری این ویروس و مدت زمان آن روی سطوح صحبت می شود و یا وقتی در مورد همه گیری این بیماری و راحتی شیوع آن تذکر داده می شود، حساسیت ها آنقدر زیاد می شود که خیلی از هنجارهای قبلی زندگی را تبدیل به ناهنجاری می کند و هنجارهای جدیدی را وارد زندگی می کند و الگوهای زندگی را تغییر می دهد تا جایی که برخی از خدمات که تا کنون در زندگی خود استفاده می کردیم دیگر اولویتی ندارند و نیاز آن کمرنگ تر از قبل می شود.
اینک با عنایت به سفارش های وزارت بهداشت باید بپذیریم که رفتار ما در کنترل شیوع بیماری و ممانعت در انتقال آن بسیار اثرگذار است، در نتیجه خویش را مسؤول رفتارهای شخصی بدانیم و برای حفظ سلامت جامعه با وزارت بهداشت همکاری نماییم و حداقل به سفارش ها عمل نماییم.
