تور مسافرتی: از کشف مومیایی منتسب به سرسلسله پهلوی ها تا امامزاده ای که به صورت ناگهانی وسعتی چند هکتاری در محدوده جهانی پاسارگاد پیدا کرد و اظهارنظرهایی از جانب یکی از مشاوران رئیس جمهور در امور نوسازی بافت های قدیمی در خصوص نبود یک رفتار مناسب با بافت های تاریخی و قدیمی از جانب متولیِ فرهنگی آن، سبب شد تا معاون میراث فرهنگی کشور در آغاز هفته میراث فرهنگی با پرسش هایی سخت مواجه شود.
پرسش هایی که گاها سیاسی خوانده شدند و حتی طالبیان، معاون میراث فرهنگی هم رسما اعلام کرد، وقتی بحثی سیاسی شود، به سختی می توان وارد آن شد و نقطه نظرات کارشناسی را مطرح کرد.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از ایسنا، کشف جنازه ای از جنس مومیایی و انتساب آن به شخصیتی تاریخی مانند “رضا شاه” خبری متفاوت از همه خبرهای حوزه میراث فرهنگی دست کم در طول چند سال قبل بود، اتفاقی که هر چند انتظار برای وارد شدن و اظهار نظری رسمی و قاطعانه در مورد این خبر از جانب متولیان میراث فرهنگی وجود داشت، اما سازمان میراث فرهنگی از زمان انتشار این خبر تا همین یک هفته پیش که علی اصغرمونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در پاسخ به دلیل سکوت اش بعنوان معاون رئیس جمهور به ایسنا قول پیگیری این وضعیت را داد، هیچ اظهارنظر رسمی در این زمینه نکرده بود.
تا این که محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری هم که در طول این مدت مهر سکوت بر لب داشت، بالاخره مجبور شد به پرسش گسترده تری نسبت به برخی واکنش ها از جانب مسئولان بالادست یا زیر دست خود پاسخ دهد.
از طالبیان پرسیده شد؛ «سازمان میراث فرهنگی چرا در مورد یکسری از مسائلی که سیاسی می گردد واکنش به موقعی ندارد و در نهایت هم اصرار خبرنگارها این سازمان را مجبور می کند تا دست کم واکنشی منفعلانه نشان دهند. ما فقط در مورد مومیایی منتسب به رضاشاه با این وضعیت مواجه نبوده ایم. زمانی که در جایی مانند پاسارگاد امامزاده ای ساخته می گردد واکنشی ندارید. اسناد جغرافیایی ارتش نشان داده است که امامزاده موجود در پاسارگاد متعلق به پیش از دهه ۵۰ نیست، اما جواب سازمان میراث فرهنگی در دفاع از ساخت آن امامزاده است. ما بازی های سیاسی و جایگاهی که یک کارشناس و مدیر نمی خواهد ان را در سازمان متبوع خود از دست بدهد را درک می نماییم که چرا به پرسش های خبرنگاران در این راستا جواب نمی دهد. اما شما سال هاست مسئولیتی را پذیرفته اید و ما نمی پذیریم که در همه اتفاق ها یک واکنش داشته باشید.»
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی در پاسخ به این نقد اظهار می کند: «حدود دو دهه در پاسارگاد مسئولیت داشتم. در این مدت زمان، این اتاقک همیشه در همان نقطه بود. اما هیچ وقت تا امروز تلاش در برجسته کردن و توسعه ی آن نداشتند، هر گاه هم می خواستند توسعه دهند به آن ها اعلام کردیم که نمی گردد. حتی برای ثابت کردن این نشدن، کار ژئوفیزیک انجام دادیم تا تائیدی بر حرف هایمان باشد.
ناگهان شب تا بامداد یا بامداد تا ظهر یک هیات امنا می رود تابلو می زند و این طرح را انجام می دهد. اما میراث فرهنگی بلافاصله در دادستانی امضا گرفت و کار کرد. ولی این که امامزاده در واقع سندیت دارد یا نه، یا اصلا در گذشته آن وجود داشته است یا خیر؟ بخشی از پاسخ به این پرسش به سازمان متولی برمی گردد.
این که امامزاده وجود داشته یا خیر؟ یک بحث است و این که آن از پیش از انقلاب بوده یا نه، هم بحث دیگری است. اما میراث فرهنگی فقط نباید به آن ها اجازه توسعه می داد.»
وی با بیان این که در هر نقطه ای که کار کارشناسی باشد آن را به صورت روشن اعلام می نماییم، ادامه می دهد: «مسلما هر جا بحث سیاسی باشد کارشناسی نمی تواند اظهار نظر کند. کارشناسی وارد یک جریان سیاسی می گردد و همه چیز در یافته ها متفاوت می باشد.»
علاوه بر مومیایی گرفتار بافت تاریخی شیراز هم هستیم
وی در ادامه با اشاره ای کوتاه در مورد وضعیت مومیایی هم تاکید می کند: «موضوع مومیایی هم روشن است، نه فقط در مورد شهرری و شاه عبدالعظیم، بلکه این گرفتاری را در شاهچراغ هم داریم. این ها تولیت هایی هستند که کارهای عمرانی را انجام می دهند وما همیشه می گوئیم که چرا از میراث فرهنگی استعلام نمی کنید.
کم انرژی نگذاشته ایم، درمورد شاهچراغ هم هنوزدرگیریم. چند کمیته حفاظت تشکیل دادیم، دستگاه ها دیدند. آن به کمیسیون اصل نود رفته است، ما همه را همسو کردیم و حداقل به این جا رساندیم تا مصوبات مربوط به شاهچراغ هم باید مصوب باشد.»
وی صادر کننده مجوز برای طرح ۵۷ هکتار بافت تاریخی شیراز را در دوره های قبل مربوط به شورای عالی معماری و شهرسازی می داند و می گوید: «دردوره ای این کار را مصوب کردند و آن ها هم برپایه این مجوز، کارهایشان را انجام می دادند، ازاین رو پس از ان وقتی می گوئیم کارشان غیرقانونی است، می گویند ما این مجوز را گرفته ایم. با این وجود تخریب دو اثر در بافت تاریخی، آن قدر پیگیری کردیم که منجر به اجرایی نشدن آن طرح شود.
بنابراین در بعضی نقاط حتا اگر نقطه ای در حال توسعه عمرانی است، مانند مسجد گوهر شاد که کار مرمتی در آن می شود، حتما باید زیرنظر سازمان میراث فرهنگی باشد، از جانب دیگر زمانی که استعلام نمی گیرند، ما تلاش خویش را می نماییم تا این کار برای اظهارنظر کارشناسی برگردد.»
کارشناسان در حال بررسی نحوه برگزاری “سی” در سعدآبادند
هر چند گروه های موسیقی و فیلم برداری در بناهای تاریخی حضوری گرم دارند، اما از یک سو هشدارهای دوستداران میراث فرهنگی و از جانب دیگر برخی نظرات کارشناسی در خصوص مخاطراتی که این نوع پروژه ها می توانند برای بناهای تاریخی به دنبال داشته باشند، سبب می گردد تا دست کم مسئولان میراث فرهنگی نسبت به صودر مجوز برای حضور گروه های فیلم برداری و موسیقی در بناهای تاریخی قدری تردید به دل راه دهند.
اما در اخرین خبرها اعلام می گردد بار دیگر پروژه «سی» توسط شجریان مقرر است در سعدآباد اجرا شود، طالبیان در مورد این خبر هم می گوید: «اینکه شاهد برگزاری رویدادهای فرهنگی در موزه ها و کاخ موزه ها باشیم اتفاق خوب و خجسته ای است اما باید همه جوانب در نظر گرفته شود.
با توجه به تجربه پیشین پروژه سی نقاط قوت و ضعف سنجیده شد و الان مبحث ازسوی کانون کارشناسان در حال پیگیری است تا بر سر نحوه برگزاری آن توافق حاصل شود. در صورتی که این توافق به نتیجه برسد این پروژه در سعدآباد اجرا می گردد که در صورت توافق جزئیات آن به صورت رسمی اعلام می گردد.»
همه ملزم به رعایت قوانین هستند
بعد از اعلام نظر اکبر ترکان – مشاور رئیس جمهور در امور هماهنگی نوسازی بافت های فرسوده و ناپایدار شهری –در بازدید از بافت تاریخی اطراف حرم امام رضا (ع) و قدیمی خواندن رفتارها و قوانین میراث فرهنگی در مواجه با بناهای تاریخی؛ اظهارنظرهای متفاوتی نسبت به این صحبت ها مطرح شدند.
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی هم در این زمینه ترجیح می دهد به بیان جملاتِ کوتاهی اکتفا کند. او می گوید: «ضوابط بافت تاریخی از نگاه کسانی که نگاه سوداگرانه دارند سخت گیرانه است. این ضوابط با پشتیبانی ما ادامه دارد. شورای عالی معماری و شهرسازی هم این ضوابط را ابلاغ کرده و قانونی است و همه ملزم به رعایت این ضوابط هستند.»
برای جامع بودن فهرست موقت یونسکو، راه اهن در آن ثبت شد
طالبیان همینطور در پاسخ به این پرسش که چرا پرونده راه آهن و دانشگاه تهران به فهرست موقت یونسکو اضافه شده است، می گوید: «فهرست موقت باید جامع باشد، چون می تواند سندی باشد که بر اساس آن پایگاه تولید شود.
هر سال قوانین و اولویت هایی از جانب یونسکو برای ثبت عرضه می گردد که امکان دارد محدودیت هایی را تولید کند. مثلا اعلام گردید که میراث طبیعی در اولویت قرار دارد و امسال فقط ۴۵ اثر و سال آینده ۳۵ اثر از کل دنیا ثبت خواهد شد در نتیجه باید از ظرفیت موجود بهره برد و فهرست موقت را جامع تر کرد.»