فارس مرمت، احیا، حفظ و نگهداری بناهای میراثی، خصوصا بناهای ثبت شده میراثی، همیشه یکی دغدغه های مهم مسئولان و علاقه مندان به این بخش، بوده است؛ موضوعی که همچنان در فراز و نشیب های نبود و کمبود اعتبار و دیگر بهانه های وارد و ناوارد، بالا و پائین می شود.
از گذشته تاکنون، بناهای میراثی و تاریخی، بیشترین لطمه را از ناحیه حفظ و نگهداری متحمل شده است، اگر به سالهای نه چندان دور بازگردیم، لطمه وارد شده به بنای ارگ کریمخانی یا بعد از آن مشکلاتی که برای بازار و حمام و حتی مسجد وکیل حادث شد و…. ریشه در یک زمین دارد و آن هم زمین نبود اعتبار مناسب و ردیف اعتباری مشخص و پایدار از یک سو و البته ناتوانی برخی مدیران و مسئولان در تحقق اعتبارات مصوب است؛ زمینی که حالا پس از سالهای سال، آنقدر سفت شده که نفوذ در آن حتی برای مسئولان دلسوز و کارآمد و با پشتکار هم، سخت شده است.
این مشکل در حالیست که شهرهایی نظیر شیراز و استان هایی نظیر فارس که بواسطه تعدد آثار و ابنیه تاریخی در گستره ادوار مختلف، بواسطه جذب توریست در بخش های مختلف مذهبی، تاریخی و طبیعی، قادر به اداره بخش مهمی از مسائل خود خواهد بود، اگر درآمدهای حاصله، مستقیما به جیب استان واریز شده و مدیریت آن در اختیار دستگاه های تصمیم ساز و مدیریتی استانی بود.
در کنار بناها و آثار تاریخی ارزشمند، توجه به بافت های تاریخی نیز در سالهای اخیر، بعنوان یک اولویت در حوزه توسعه گردشگری مد نظر مسئولان قرار گرفته است، این مهم در شهری نظیر شیراز که بواسطه وجود حرم های مطهر امامزادگان و مساجد و بقاع و… دارای جاذبه مذهبی ویژه در زمینه گردشگری و زیارتی است.
شیراز، حرم سوم اهل بیت(ع)، طی سالهای اخیر شاهد تلاش هایی از طرف مسئولان و دستگاه های مسئول برای بهسازی و مناسب سازی قسمتی از بافت تاریخی، خصوصا محدوده اطراف حرم های مطهر حضرت شاهچراغ(ع)، سیدعلاءالدین حسین(ع) و دیگر حرم های مطهر بوده ایم، اقداماتی که با اهداف مختلف خصوصا مناسب سازی بافت پیرامونی حرم ها و جبران ضعف در جذب گردشگران مذهبی و زوار داخلی و خارجی، از طرف دستگاه های مختلف خصوصاً شهرداری شیراز اجرا شده و همچنان تداوم دارد.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از ایسنا، اقدامات اجرائی شده، از دید برخی صاحب نظران مناسب و از دید برخی دیگر نه چندان مناسب، ارزیابی شده است؛ عده ای بر این باورند که اقدامات خوب بوده و می تواند در همین مسیر ادامه یابد و شمار بیشتری معتقد هستند که ذات اجرای طرح هایی برای بهسازی و مناسب سازی و زیباسازی بافت بسیار شایسته است اما آنچه در بخش هایی از این اقدامات نظیر رنگ آمیزی دیوارها و اجرای طرح هایی مشابه در سراسر بخش های بافت اجرا می شود، فاقد دیدگاه و زیرساخت کارشناسی است و باید بیشتر در مورد آن تامل کرد.
شکیبا هاشمیان دانش آموخته و فعال گردشگری که از اهالی کوچه قوام است، در گفت و گو با ایسنا، اظهار داشت: کوچه تاریخی قوام واقع در خیابان لطفعلی خان زند، یکی از با اهمیت ترین گذرهای تاریخی شیراز بشمار می رود که در دوره ای تاریخی، محل سکونت خاندان قوام از خاندان های دیوان سالار دوره قاجار بوده که جایگاه و نفوذ زیادی در حکومت داشته و حدود دویست سال کلانتر و حاکم فارس بودند.
این دانش آموخته رشته گردشگری افزود: کوچه قوام به سبب موقعیت خوب تاریخی همیشه مورد توجه گردشگران است اما از طرف میراث تا کنون برای مرمت آن اقدامی نشده است.
هاشمیان اظهار داشت: اهالی کوچه قوام برای حفظ این گذر تلاش زیادی کرده و گاهی بصورت خودکار به رنگ آمیزی معابر این محله می پردازند، اما بااینکه رنگ آمیزی چهره خوبی را به این محله خواهد داد اما با بارش باران این رنگ ها وجه کوچه را از بین برده و حتی موجب بد چهره شدن دیوارها می شوند.
رضا زارع یکی دیگر از اهالی محله قوام در ارتباط با این گذر تاریخی، به ایسنا اظهار داشت: بیشتر خانه های تاریخی قوام خالی از سکنه و در حال تخریب است و مالکین آنها تصوری از مرمت و احیای این خانه ها نداشته و قصد فروش ملک خودرا دارند که همین موجب می شود افراد غیر بومی یا اتباع به این محله سکونت کنند.
وی افزود: بومیان محله قوام به مرور زمان آموخته اند که با دوچرخه و موتورسیکلت از کوچه های تاریخی عبور و آنها را از لطمه حفظ کنند، اما بازدید کنندگان از بافت این مهم را رعایت نکرده و موجب تخریب های پی در پی کناره های دیوارها می شوند که نیازمند فرهنگ سازی یا ایجاد یک زیر ساخت اصولی برای حل این مشکل هستیم.
زارع افزود: رنگ آمیزی دیواره ها، به سبب کم توجهی به انتخاب رنگ و طرح، گاهی تناسبی با محیط نداشته و در مواردی با کوچکترین بارندگی یا تابش نور خورشید، بد فرم می شود؛ بنظر می رسد که طراحی در موضوع مرمت و بهسازی هر بخش از بافت باید باتوجه به اصالت آن بخش صورت گیرد.
یک کارشناس مرمت و شهرسازی در گفت و گو با ایسنا در این زمینه اظهار داشت: رنگ آمیزی بجای مرمت امری نادرست و غیر اصولی است برای اینکه رنگ آمیزی باید بر پایه الگوهای تاریخی باشد و نیازمند نگاه مهندسی است و این امر نه فقط کمک کننده نیست بلکه موجب لطمه به اصالت و چهره بافت نیز می شود.
خشایار شیبانی اشاره کرد: رنگ آمیزی برای بافت های فرسوده مانعی ندارد اما در بافت باارزش تاریخی، این یک اقدام مهندسی و مناسبی نیست.
وی ادامه داد: شیراز دارای ۴۶۰ هکتار بافت تاریخی نیازمند مرمت و ۹ شهر تاریخی است که مرمت آنها زمان بر و نیازمند اعتبارات سنگینی است که میراث به تنهایی قادر به مقبولیت آن نیست، برای اینکه تعدد بافت های مهم زیاد و بودجه میراث در مقابل این حجم از میراث اندک است.
شیبانی افزود: مرمت بافت ها نیازمند همکاری مالی و فکری دیگر ارگان ها نیز می باشد که شهرداری با اختصاص بودجه دراین زمینه می تواند نقش مهمی را ایفا کند.
وی با اعلان اینکه مردم نیز باید در این امر سهیم بوده و به تسریع مرمت و احیای بافت کمک کنند، اظهار داشت: دوران بارندگی می تواند برای تعدادی از بناهای مهم که در فصول مختلف سست شده اند، مخرب باشد برای جلوگیری از این امر میراث باید مرمت ا بررسی مسیرهای خروج آب را در دستورکار خود قرار دهد.
شیبانی اظهار داشت: متاسفانه دوران بارندگی همیشه برای اهالی بافت نشین شیراز نگران کننده بوده برای اینکه جاری شدن آب بر روی سقف های گلی موجب تخریب آنها شده و مرمت مکرر آنها را می طلبد؛ این مساله باید پیش از شروع فصل بارندگی مد نظر قرار گیرد.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از ایسنا، شیراز بواسطه برخورداری از جاذبه های مختلف، شهری چند وجهی در زمینه گردشگری شمرده می شود، اما کمتر زمانی همه ظرفیت های آن در کنار هم با هدف توسعه اقتصادی مد نظر قرار گرفته است؛ این شهر می تواند با بهره بردن مناسب از ظرفیت گردشگری مذهبی، تاریخی، سلامت، طبیعی و… مقصدی مهم برای شمار زیادی از توریستهای داخلی و خارجی باشد و دوران مطلوب رونق اقتصادی و رفاه اجتماعی را تجربه کند.
