به گزارش تور مسافرتی اصفهان_ وضعیت ناگوار مرمت گنبدهای تاریخی شهر اصفهان به گنبد مسجد امام (ره) هم رسید و این دفعه نوبت این گنبد صفوی شد تا بعد از مرمت شرایط بدی را داشته باشد.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: میراث فرهنگی و بناهای تاریخی سال ها است که در مظلومیت قرار گرفته و روز به روز شرایط حفظ و حراست از گنجینه تاریخ ایران اسلامی بدتر شده است. این شرایط اسفناک برای سالهای متمادی در اصفهان حاکم بوده و هر روز یکی از بناهای تاریخی نصف جهان، شهر میراث هنر اسلامی درگیر چالش های مدیریتی و نگهداری می شود.
گنبدهای تاریخی شهر اصفهان از گنبد برخی امام زاده ها نظیر امام زاده درب امام و بعضی از بناهای سلجوقی در آستانه تخریب و نابودی قرار دارد و هیچ اراده ای برای مرمت و محافظت از این آثار در شهر وجود ندارد. ولی اکنون چند سالی است که گستره این شرایط به آثار و گنبدهای جهانی اصفهان هم رسیده است.
چند سال پیش ترک اول گنبد مسجد شیخ لطف الله مرمت شد و دو رنگ شدن آن همینطور جا نیافتادند برخی لچک ها مزید بر علت شد تا این مرمت با حواشی بسیاری رو به رو شود. خیلی از کارشناسان و مرمت گران پیشکسوتان نسبت به این مرمت واکنش نشان دادند و قدرت و منطق نقدهای منفی بر توجیهات مسؤلان مربوطه می چربید تا شرایط گنبد مسجد شیخ لطف الله پیچیده شود.
در حالی که حواشی مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله در رسانه ها و در میان مخاطبان تخصصی داغ بود، زیر سایه آن گنبد مسجد امام (ره) یا همان مسجد جامع عباسی در میدان نقش جهان درحال مرمت بود، مرمتی که حدود حدود ۱۱ سال به طول انجامید و مرمتگران بسیاری بر روی آن کار کردند، گنبدی غول آسا و با شرایط ویژه که مرمت آن کار پیچیده و سنگینی بود.
اوایل خردادماه سالجاری بود که مسؤلان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان از اتمام عملیات مرمت گنبد مسجد امام (ره) و بازگشایی داربست های آن خبر دادند؛ خبری خوب برای میراث فرهنگی اصفهان که سبب می شد تا دو نسلی که این گنبد را بدون داربست ندیده بودند، شانس دیدن جلوه واقعی یک گنبد صفوی را داشته باشند.
اما دیری نپایید که این خبر خوب بار دیگر تبدیل به مرثیه ای برای میراث فرهنگی اصفهان شد. با باز شدن داربست ها، آرام آرام تصاویری از آن منتشر گردید. تصاویری که در ایام گذشته در فضای مجازی سر و صدای زیادی به پا کرد، در این عکس ها که مقایسه ای بین وضعیت پیش و بعد از مرمت است، قوسی در بخشی از گنبد مشاهده می شود ضمن این که بعضی از گل ها و لچک ها را نشان داده است که در حین عملیات مرمت تغییر کرده است.
این عکس ها بسیار سریع در فضای مجازی منتشر و با واکنش های متفاوتی روبه رو شد تا این دفعه گنبد مسجد امام (ره) نقل محافل متخصصان و دغدغه مندان میراث فرهنگی اصفهان و ایران شود.
از نظر تمام کارشناسان بهره می بریم
این اتفاقات با واکنش علیرضا ایزدی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان روبه رو شد. او اظهار داشت: تمامی دوستداران مواریث پرارزش میراث فرهنگی این ملت بزرگ نیک می دانند که تمامی تلاش خویش را در حد توان برای محافظت از میراث پرارزش ایرانی ها به کار می بندیم و ذره ایی از این هدف بزرگ کوتاه نمی آییم. با عنایت به استمرار عملیات مرمت در بناهای تاریخی و گذشت بیشتر از ۱۱ سال از عملیات مرمت گنبد عظیم مسجد امام، کار باز کردن داربست ها به تدریج درحال انجام شدن است و مرمتگران با عنایت به طولانی شدن این عملیات همزمان با باز شدن داربست ها درحال مرمت های موضعی و تکمیلی هستند.
وی با اشاره به اینکه «معتقدم مواریث پرارزش فرهنگی این ملت بزرگ متعلق به همگان است» تصریح کرد با تمام وجود پذیرای تمامی نظرات پرارزش پیشکسوتان و صاحبنظران در مورد روند مرمت ابنیه در گذشته و همینطور چگونگی انجام مرمت این میراث پرارزش نیاکان در آینده هستیم. مرمتگران پیشکسوت و بومی اصفهان نه تنها در خلال این مدت طولانی بلکه حتی هم اینک درحال انجام مرمت های پایانی بر روی گنبد هستند و تیمی از کارشناسان ارشد مرمت و تزئینات وابسته به آن هم در کنار این مرمتگران درحال بررسی کارهای پایانی و همینطور آنچه که در این ۱۱ سال قبل است، هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان همینطور از پیگیری مجدانه در مورد بازبینی مقطعی در مورد مرمت بخش های مختلف گنبد عظیم مسجد امام (ره) اصفهان هم زمان با بازگشایی تدریجی داربست های پیرامون آن اطلاع داد.
مرمت گر کاستی ها و اشتباهات را پذیرفته است
ایزدی تصریح کرد: ناظران و مرمتگران طرح، با باز کردن داربست های ضلع شمالی گنبد هم متوجه شدند که در بخش انتهای ترک های پانزدهم و شانزدهم بخصوص در بخش رأس گنبد، اعوجاجی (ناهمواری) وجود دارد، بنابراین پیمانکار طرح که ازجمله مرمتگران پیشکسوت و بومی اصفهان است با پذیرفتن مسئولین امر و قبول این نکته که این بخش از گنبد احتیاج به بازبینی دارد، اعلام آمادگی کرده در اسرع وقت نسبت به رفع نقصها و ایرادات این بخش اقدام های لازم را انجام دهد.
وی اضافه کرد: عمر مفید کاشی بخصوص در هوای آزاد و با عنایت به تغییرات اقلیمی در اصفهان، بسیار محدود و درنهایت بین ۲۵ تا ۳۰ سال است، بنابراین با عنایت به مرمت های اساسی مختلف بر روی گنبد در خلال ۴۰۰ سال گذشته، هیچ گونه کاشی اصیل صفوی بر روی این گنبد باقی نمانده، با این وصف مرمتگران در خلال این مدت ۱۱ سال، نسبت به حفظ کاشی های سالم متعلق به مرمت های دهه های گذشته تلاشهای خویش را به کاربرده و این در شرایطی است که حداقل در خلال ۱۰۰ سال قبل شواهدی در دست است که گنبد در خلال سالهای ۱۳۱۶، ۱۳۲۸ و بخصوص در دهه هشتاد خورشیدی به صورت کامل مرمت شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان تصریح کرد: در خلال این مدت مرمتگران بخصوص در مرمت طرح های گل های لاله عباسی گنبد متوجه شدند که در مرمت های دهه های گذشته در رنگ بندی بعضی از این گل ها ایراداتی وجود داشته، بنابراین در مرمت اخیر با نظر کارشناسان خبره رنگ بندی این گل ها بر مبنای گل های باقیمانده از مرمت های قبلی به گل های اصلی بازگردانده شده است.
لزوم ایجاد کرسی های نقد مرمت
با تمام این تفاسیر تاریخ نشان داده که اشتباهات مرمتی بارها تکرار می شود و این اشتباهات دست خویش را بر گلوی میراث فرهنگی گذاشته اند و بناهای تاریخی را بر لبه تیغ می برند. از این روی لازم است که کارگروه ها و گنکره های تخصصی نقد پیش و در حین و بعد از انجام پروژه های مرمتی مهم انجام گیرد.
در صورت ایجاد چنین فضاهای مشورتی و اشتراکی، با بررسی طرح های مرمت و تجربه نوردی میتوان از خیلی از اتفاقات ناگوار جلوگیری کرد.
گفتنی است، خبرنگار مهر در ایام گذشته بارها برای گفتگو با صاحب نظران پیرامون مرمت گنبد مسجد امام (ره) تلاش کرد، اما بیشتر اساتید و صاحب نظران سکوت را ترجیح و مصاحبه نکردند.
منبع: ftour.ir
