تور مسافرتی: مسئول مرکز دیرینه شناسی اداره کل میراث فرهنگی تهران از ادامه گمانه زنی های دیرینه شناسی درملک پلاک ۲۴بازارحضرتی آگاهی داد.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، قدیر افروند سرپرست هیأت دیرینه شناسی اشاره کرد: باستان شناسان در ادامه گمانه زنی ها در بازار حضرتی به بخشی از سازه خشتی قطوری رسیدند که احتمالا” بخشی از برج و باروی عصر صفویه تهران است، یعنی همان اولین حصاری که بنابه تصریح متون تاریخی برای به دستور شاه طهماسب صفوی، تهران را صاحب قلعه ایی با صدوچهارده برج کرد.
او با نمایش گزارشی از فعالیت های دیرینه شناسی دراین منطقه اشاره کرد: هیأت دیرینه شناسی درترانشه ۱و۲ خیلی زود با آغازین لایه های تاریخی شامل کف فرش آجری و آثار دیوارهای اجری و خشتی مواجه گردید.
افروند اظهار داشت: دراین دو ترانشه حداقل ۳ دوره و ۵ فاز معماری تاعصر صفوی شناسایی شده و مواد فرهنگی بدست آمده دراین دو ترانشه شامل قطعات سفال و کاشی از دوره های مختلف است.
وی با اشاره به اینکه به منظور حفظ این آثارمعماری تاریخی ادامه کاوش در این قسمت متوقف و ترانشه بعدی باشماره ۳ درانتهای مغازه جانمایی شد، اضافه کرد: دراین ترانشه هم در کمترین زمان آثاردیوارخشتی نمایان شدکه در ابتدای امر یک معماری ساده و متداول خشتی را القا می کرد.
این عتیقه شناس اشاره کرد: به طور معمول این ترانشه باید ترانشه پیشرو می بود و بابرداشتن خشت ها به منظور رسیدن به لایه های پایین تر کاوش تا سطح خاک بکر ادامه پیدا می کرد اما کنجکاوی معمول باستان شناسانه برای شناخت بیشتر دامنه و گستره این دیوار خشتی درجوانب به حفر ترانشه بعدی منجر گردید.
او با ابراز خرسندی از اینکه خوشبختانه درترانشه ۴ باز این دیوار خشتی ادامه پیدا کرد و ادامه آن در ترانشه ۵نیز به طور کامل تداوم داشت، اشاره کرد: انحنای موجود در لبه بیرونی این دیوار قطور خشتی و عرض یاقطر حدودشش متری آن ذهن مخاطب را به نشانه های برج و باروی تاریخی تهران دردوره صفویه رهنمود می کند.
او اشاره کرد: ما دراین نقطه ازشهر تهران بابخشی از برج وباروی عصر صفویه تهران روبرو می باشیم.
افروند در ادامه با اشاره به وجود شواهد تاریخی برای این ادعا اظهار داشت: در روضه الصفا این نکته ثبت شده که: ” شاه طهماسب که دارالملکش قزوین بود گاه برای زیارت مراقد مطهره ری و مواقعی هم برای شکار در حوالی طهران، از این مکان عبور می کرد، به آبادی آن رغبت کرد و برج و باروی متین بر شهر بیفزود و حکومتش به دولتخواهان خود تفویض کرد.”
او اظهار داشت: بر این اساس، حصار و باروی طهران دارای چهار دروازه بود؛دروازه حضرت عبدالعظیم یا دروازه اصفهان در ابتدای بازار حضرتی – دروازه دولاب در مدخل بازارچه نایب السلطنه در خیابان ری فعلی – دروازه شمیران در مدخل پامنار – دروازه قزوین در مدخل بازار چه قوام الدوله در میدان شاهپور فعلی و نکته جالب اینکه این برج و بارویی که ما گمان می نماییم حصار صفوی تهران باشد درست در حدودی است که در طرح های سیاحان و نقشه های تاریخی شهرتهران، دروازه حضرت عبدالعظیم قرار داشته پس این سازه باید یکی از نیم برج های طرفین دروازه مذکور باشد.
این عتیقه شناس اشاره کرد: البته هنوز پیگردی گستره این بارو خشتی در گوشه شمال شرقی ترانشه ۵ ادامه دارد و در ایام پایانی کاوش آگاهی مان دراین باره باز توسعه خواهد یافت.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی در ادامه اظهار داشت: درترانشه ۶ درغرب این آثار معماری خشتی ازادامه وگسترش آن خبری نیست وتنها برروی لایه سطحی بقایای یک کوره فلز گری(احتمالا”) قاجاری و تعدادی اشیاء سنگی و کاشی به دست آمد.
او با اشاره به اینکه ترانشه ۷پس از عقب نشینی های مکرر ما برای یافتن ابعاد باروی خشتی، سرانجام به گوشه شمال غربی فضای پشتی مغازه انجامید، اشاره کرد: در این ترانشه که ترانشه پیشرو برای رسیدن به سطح خاک بکر باز خواهد بود گروه درلایه های اولیه به مواد فرهنگی (قطعات سفالینه ) قابل توجهی دست یافتیم که تماما به قبل از دوره صفویه یعنی حداقل دوران تیموری متعلق می باشد چونکه این لایه ها درست زیر کف باروی خشتی قرار دارد و باز تمامی قطعات سفال بلحاظ سبک و تکنیک متعلق به دوران تیموری و قبل تر می باشند.
این عتیقه شناس اظهار داشت: در ادامه گمانه زنی ها آنطور که انتطار میرفت به قطعه سفالی احتمالا” متعلق به دوران قبل از تاریخ، دست پیدا کردیم که بزودی برای سالیابی به آزمایشگاه تخصصی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ارسال خواهد شد و نتیجه با هر تاریخی قبل از دوران تاریخی، خود اهمیت این کاوش دیرینه شناسی در ابرشهر تهران را دوچندان خواهدنمود.
افروند اضافه کرد: کاوش در ترانشه پیشرو برای رسیدن به لایه های زیرین تاسطخ خاک بکر درروزهای اینده ادامه خواهد یافت.
اوایل دی ماه به صورت اتفاقی قطعاتی ازسفالینه واستخوان درمیان خاکبرداری ناشی ازتعمیرات ملک پلاک ۲۴بازارحضرتی تهران بدست آمد که این مساله توسط شهردار ناحیه بازار به معاونت میراث فرهنگی استان گزارش و درنهایت بامراجعه و توجیه مالک و درنهایت ستاندن مجوز از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برنامه گمانه زنی دیرینه شناسی در آن آغاز و تا کنون ادامه دارد.
