به گزارش تور مسافرتی عصارخانه شاهی به موزه های بافت تاریخی اصفهان اضافه شده تا یادآور یکی از مهمترین شغل های فراموش شده دوران گذشته باشد.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از مهر، استفاده از روغن های گیاهی برای هزاران سال بخشی از فرهنگ ایرانیان بوده است. آنها با زیرکی خود از طبیعت اطرافشان برای پاسخگویی به نیازهای روزمره زندگی بهره می گرفتند دانه های روغنی را که کم و بیش در همه جا کشت پذیر و در دسترس بودند، می کاشتند تا با بیرون کشیدن روغن آنها چراغ های روغن سوزشان را روشن کنند. رفته رفته دستگاه ها و ساز و کارهایی ساخته شد تا این فرآیند را تا آنجا که می شد، کوتاه تر و راحت تر کند و بدین سان سامانه ای برای به دست آوردن روغن شکل گرفت که باآنکه در کنار ماشین و فناوری های امروزی، بسیار ساده به نظر می رسد اما در زمانه خود بسیار کارآمد بوده اند.
به مکان هایی که روغن این دانه ها را می گرفتند معمولاً عصارخانه می گفتند. بیشتر روغن های تولید شده در عصارخانه برای روغن چراغ بود اما مصارف پزشکی استفده برای صابون و رنگ های جلا دهنده و خوراک از کارکردهایی بود که روغن های تولیدی عصارخانه ها داشتند. شهر اصفهان دو عصارخانه دارد یکی از آنها در نزدیکی میدان نقش جهان واقع شده که حالا کاربری موزه دارد. عصارخانه شاهی در دوران صفویه به دستور شاه عباس اول ساخته و درآمد آن وقف مسجد جامع عباسی شد. بخش هایی از این مجموعه مانند پیشخوان و بارانداز به مرور زمان تخریب شده و شترخان (اصطبل) این مجموعه هم تغییر کاربری داده شده است. بدین سان هم اکنون با ورود به عصارخانه سالن اصلی (تیرخانه) و انبار در طبقه اول و گرمخانه و اتاق های میهمان در طبقه دوم قابل بازدید است. در دوران آخر فعالیت عصارخانه، برخی دانه های غیرروغنی مانند زردچوبه در این مکان آسیاب می شد. فضای اصلی عصارخانه از دو بخش تیرخانه و آسیاب تشکیل شده است. برای تهیه روغن دانه های روغنی مانند کرچک، کنجد، خشخاش و گلرنگ با آسیابی که شتر یا گاو تنومندی آنرا می چرخاند، خرد می شد.
در یخش انبار که معمولاً خنک ترین بخش ساختمان عصارخانه بود خمره های روغن نگهداری می شد. بعضی از خمره ها هم در حفره هایی که در دیوار تعبیه شده بود محافظت می شد و روی آنرا با درپوش های چوبی می پوشاندند. این انبار همیشه برای حفظ کیفیت روغن تاریک بود. همینطور خریداران روغن که از شهرهای دیگر برای خرید به عصارخانه شاهی می آمدند، در اتاق هایی که بعنوان مهمانخانه درطبقه بالای ساختمان ساخته می شد، استراحت می کردند. برای حفظ دانه های گیاهی آنرا در محلی دور از رطوبت نگهداری می کردند که به آن گرمخانه می گفتند. در این بخش برخی ازدانه های گیاهی مانند کنجد و خشخاص هم بود داده شده و برای مرحله آسیاب آماده می شد. در فضای بیرونی عصارخانه که کاملاً متفاوت و امروزی است برخی از نسخ قدیمی شهر اصفهان به معرض نمایش گذاشته شده است همچون زندگی نامه کسی که این عصاری را اداره می کرده در این یادنامه آمده: مرحوم حاج عباس پور عصار در سال ۱۲۸۶ شمسی در اصفهان متولد شد. در سال ۱۳۲۵ به پیروی از شغل پدر و اجدادش که همگی در محل فعلی عصارخانه شاهی به شغل عصاری اشتغال داشتند، بنا به درخواست شریک سابق پدرش تصدی و اداره این عصارخانه را به عهده گرفت. از همان ابتدا به دلی داشتن مهارت های فنی تصمیم به ساخت دستگاه مکانیکی به جای روش سنتی گردش سنگ بزرگ عصاری (وسیله اصلی آسیاب دانه های روغنی) توسط شتر و طراحی و ساخت موتور الکتریکی بالابر تیر بزرگ عصاری (وسیله اصلی روغن گیری از دانه های روغنی) برای جایگزینی سه نیروی کار کرد.
او به علت ساخت این دستگاه های الکتروموتور و خلاقیت و نوآوری سبب جیرت همگان به وِیژه همکاران عصار و جحتی توریستهای خارجی که از این مکان بازدید می کردند شده بود و بنا به درخواست همکارانش تعداد زیادی از این دستگاه ها را به عصارخانه ها و حناسابی های دیگر در اصفهان کاشان و یزد و نجف آباد و تهران راه اندازی نمود.
در سال ۱۳۴۳ به دلیل بارندگی زیاد در اصفهان سقف قسمت هایی از شترخوان و محل سر باز عصارخانه که جایگاه جمع اوری فاضلاب جحمام شاه بود، تخریب شد و او به پیشنهاد متولی و سرپرست اداره اوقاف با هزینه شخصی مبادرت به راه اندازی پاساژی در مجاورت عصارخانه فعلی کرد. ولیکن بعد از گذشت دو سال از اتمام ساختمان و چند روز بعد از بازدید آن توسط مقامات برحسته دولتی اصفهان وتهران، به دلیل عارضه قلبی در سال ۴۷ دارفانی را وداع گفت. ساعت بازدید از موزه عصارخانه شاهی شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹: ۳۰ تا ۱۶: ۵۰ و ۵ شنبه ها از ساعت ۹: ۳۰ تا ۱۵: ۵۰ است هزینه بلیت ان هم توسط شهرداری اصفهان چهار هزار و ۲۰۰ تومان تعیین شده است.
