آذربایجان شرقی تبریزی ها مثلی دارند که می گوید، ˮفلانی حاضر است پیراهنی از قرآن به تن کند و قسم بخورد که کاری را انجام داده یا نداده استˮ، نمونه ی این پیراهن به نام «پیراهن قسم» در موزه ی قرآن و کتابت تبریز نگهداری می شود و شاهدی زنده از تاریخ شفاهی و تاریخچهی سوگند یاد کردن و نظام قضایی قدیم در میان مردم این دیار است.
در روزگاری نه چندان دور، پیراهنی مزین به آیات قرآنی در شهرهای مختلف آذربایجان شرقی، دعوای بین شاکی و متشاکی را بدون حضور قاضی حل می کرد و پزشکان پیش از آغاز به کار، پیراهن قسم را به تن کرده و سوگند یاد می کردند. پیراهن قسم، واژه ی ناآشنایی بین مردم آذربایجان شرقی نبوده و از قرن ها قبل وارد ادبیات عامیانه ی مردم این استان شده است، این پیراهن به قول امروزی ها فری سایز بوده و طوری دوخته شده است که بر تن همه اندازه باشد.
تاریخ پژوهان معتقد هستند که این پیراهن نه در تبریز، بلکه در شهرستان های اطراف آذربایجان شرقی کتابت شده و دست قضا آنرا به تبریز رسانده و الان در موزه ی قرآن و کتابت در مسجد صاحب الامر تبریز به معرض نمایش گذاشته شده است، این پیراهن، نشان دهنده ی نظام قضایی گذشته است که با باورها و اعتقادات دینی و مذهبی مردم آذربایجان شرقی آمیخته شده بود که در بعضی مواقع آنرا بعنوان لباس عافیت به بیماران هم می پوشاندند.
نبود عدلیه پیش از انقلاب مشروطه یکی از دلیلهای کتابت این پیراهن و استفاده از آن در حل اختلافات بود، چونکه خیلی از اختلافهای قومی و قبیله ای در گذشته با وساطت ریش سفیدان و با قسم خوردن حل میشد، بدین سان که از فردی که می خواست قسم بخورد، خواسته می شد تا پیراهن قرآنی یا همان پیراهن قسم را بپوشد تا حرفش را باور کنند. مردم معتقد بودند، کسی که پیراهن قسم را به تن کرده است، دیگر جرات نمی کند در حالی که پیراهنی مزین به آیات قرآنی را بر تن دارد، دروغ بگوید.
به گفته ی رئیس امور موزه های آذربایجان شرقی، پیراهن قسم مربوط به دوران قاجار و متعلق به آذربایجان شرقی است. مهدی بزاز دستفروش در این خصوص به ایسنا می گوید: پیراهن قسم جزو آثار نفیس موزه قرآن و کتابت بوده که سوره های مختلف قرآنی بر روی آن کتابت شده است.
او با اشاره کاربردهای پیراهن بیان می کند: در گذشته به هنگام سوگند یاد کردن در محاکم، این پیراهن را به تن می کردند تا قسمی که می خورند، سندیت و اعتبار بیشتری داشته باشد.
او معتقد می باشد، پیراهن قسم ریشه در باورهای فرهنگی و اعتقادی مردم آذربایجان شرقی دارد، به طوریکه در مراجعه به فرهنگ این منطقه، مثل رایجی تحت عنوان “پوشیدن پیراهن قرآنی” است که اصرار زیاد کسی بر چیزی را نشان میدهد.
بر اساس این گزارش، موزه قرآن و کتابت در محل مسجد صاحب الامر شهر تبریز قرار دارد و مجموعه نفیسی از نسخ قرآن مجید مربوط به ادوار مختلف تاریخ و قطعات زیبایی از آثار خوشنویسان بنام ایران و بعضی از ابزار و ادوات مربوط به خط و کتابت را در خود جای داده است.
