به گزارش تور مسافرتی در حالی رئیس پژوهشکده دیرینه شناسی می گوید «واکنش ها به رفتار گردشگری که سراغ گورهای تاسوکی رفته بود، نشان داد که هر کس نمی تواند بی گدار سراغ محوطه های تاریخی برود» که در طول روزهایی که حرف از رفتار حاشیه ساز ان توریست عنوان شد، این سوال هم به صورت مداوم بیان می شد که آیا مقصر فقط آن توریست بود؟
به گزارش تور مسافرتی به نقل از ایسنا، رفتار بلاگر یا همان لیدر گردشگری حاشیه ساز در یکی از محوطه های تاریخی دشتِ سیستان در سیستان و بلوچستان که متولیانِ میراثی آنرا محوطه ای فقط شناسایی شده و نه ثبت شده در لیست آثار ملی معرفی کردند، به خاطر دردآور بودن لحظات تلخی که آقای توریست در زمان جابه جا کردن اسکلت ها و آثار تاریخی پراکنده شده در محوطه قلعه به وجود آورد، واکنش های زیادی را از جانب فعالان میراثی و گردشگری به همراه داشت.
این واکنش ها و بازتاب گسترده اش با حضور مونسان، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، و معاون میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان پایِ اعتراض های مطرح شده در فضای مجازی و قول برای پیگیری اتفاق رخ داده همراه شد و در نهایت یگان حفاظت وزارتخانه میراث فرهنگی وارد گود شد و با تکرارِ قوانین و ضوابط میراث فرهنگی قول پیگیری داد و حتی از دستگیری شخص متخلف اطلاع داد. اما این دفعه هم تقصیرها فقط به گردنِ شخص خاطی افتاد و میراث فرهنگی و اقدامات نکرده اش در طول سالهای گذشته برای حفاظت و ساماندهی محوطه ها و فضاهای تاریخی دور از چشم باقی ماند.
درست مانند هشدارهایی که باستان شناسان مختلف بر اثر تجربیاتی که در سایت های تاریخی مختلف دارند به آنها اشاره کردند، از «چگاسفلی» باستانی در بهبهان گرفته تا «ارجان»ی که فعالیت معدنکاران آنرا تحت الشعاع قرار داده یا بافت و بناهای تاریخی اصفهان و حتی خانه های از ثبت ملی خارج شده در همه شهرهای کشور که با حکم دیوان عدالت اداری مجوز تخریب می گیرند یا همین شوشِ جهانی شده در چند کیلومتری چگاسفلی که هر لحظه امکانِ فعالیت باردیگر ساخت زیرگذر در عرصه شهر جهانی اش وجود دارد یا اصلا تله کابینی که مقرر است طاق بستان را بدون دانستنِ ضوابط تاریخی و حفاظتی درست به دنیای مدرنِ سرمایه گذارها وارد کند.
رفتارهایی که هر بار با وقوع شان همان اعتراض ها بلند است، اما در این میان معمولا صدای متولیانِ میراثی به گوش نمی رسد و در اغلب اوقات از نبود «فرهنگ» در این شرایط یاد می کنند و خیال ها را راحت که آن مسبب همه چیز است و به راهی برای مرتفع ساختن خلاهای قانونی نمی اندیشند و همان می شود که در زمان تجاوز به محوطه های تاریخیِ میراث فرهنگی، دستگاه متولیِ تاریخِ کشور، خویش را وام دار قوانین می داند و دیگر دستگاههای متولی از طراحانِ پروژه های سدسازی در کشور گرفته تا کشاورزانی که خویش را صاحبِ زمین های قرار گرفته در عرصه های تاریخی می دانند تا کشت شان را رونق ببخشند و مجوزهایی که برای فعالیت معادن در محوطه های تاریخی صادر می شود و مدیران شهری که مجوزِ خیابان کشی در محوطه های تاریخی را صادر می کنند و انجام پروژه های عمرانی و فیزیکی را بلامانع می دانند و حتی آن هایی که سال هاست آشیانه شان را روی محوطه های تاریخی پهن کرده اند و حالا نه راه پس دارند و نه راه پیش، منتظر می مانند برای پاپس کشیدن میراث فرهنگی، به واسطه همان قانونی از آن حرف می زنند و برای دیگر دستگاه ها وجود ندارد.
دشت سیستان قابلیت تبدیل شدن به یک پارک دیرینه شناسی را دارد
روح الله شیرازی – رئیس پژوهشکده دیرینه شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری – در گفتگو با خبرنگار ایسنا، رفتار انجام شده توسط یک توریست در دشت سیستان را رفتار نامناسبی می داند و ضمن اشاره به واکنش های رخ داده به دنبال آن، آرزو می کند این نوع رفتارها دیگر تکرار نشوند.
او با بیان اینکه پس از انتشار رفتار انجام شده توسط یک نفر در دشت سیستان خوشبختانه همه پیگیری ها و حساسیت های لازم رخ داد تا دیگران هم متوجه باشند که نمی توانند بی گُدار سراغ محوطه های تاریخی بروند، می گوید: نباید گردشگران یا افراد دیگر فکر کنند هر رفتاری که دوست داشته باشند می توانند در محوطه های تاریخی انجام دهند و سبب تخریب یک محوطه شوند، واکنش های رخ داده به آن اتفاق بگونه ای بود که امیدواریم این نوع رفتارها دیگر تکرار نشوند.
او با تکیه بر طراحی برنامه های پژوهشی برای بخش های مختلف دشت سیستان و حتی محوطه ای که به تازگی توسط توریست گرفتار صدمه هایی شده است، ادامه می دهد: بر مبنای طرح های تهیه شده باید تلاش نماییم تا اطلاعات لازم را در ارتباط با این محوطه های باستانی در دشت سیستان به صورت کامل به دست آوریم.
او با بیان اینکه هنوز اغلب محوطه های باستانی قرارگرفته در دشت سیستان پرونده ثبتی که دارای عرصه و حریم مصوب باشد، ندارند، می افزاید: با این وجود این محوطه ها جزو محوطه های شناخته شده ای هستند که مانند دیگر محوطه های باستانی این دشت تاریخی به علت تعداد زیادشان شماره گذاری شده اند.
او به وجود بیشتر از ۵۰۰ محوطه باستانی در دشت سیستان اشاره می کند که در مناطق دورافتاده دشت و گاها در نزدیکی مرز قرار دارند و ادامه می دهد: در برنامه ریزی هایی که در دست کار دارم تلاش می کنم تا محوطه های مختلف دشت سیستان به خصوص این محوطه را از نزدیک به صورت کامل بررسی نموده و برنامه پژوهشی مناسب با آنرا تعریف نماییم.
شیرازی با تکیه بر وجود آثاری غنی از نظر باستانی در دشت سیستان، اظهار می کند: تمام دشت سیستان را می توان بعنوان یک پارک دیرینه شناسی در نظر گرفت، بیشتر از ۱۵۰۰ محوطه باستانی در سه هزار کیلومتر مربع که از یکدیگر تراکم هم دارند.
رئیس پژوهشکده دیرینه شناسی ضمن اشاره به وجود محوطه های شاخصِ مختلفی در دشت سیستان که توسط باستان شناسان در فصل های مختلف کاوش هم بررسی شده اند، نمونه آنرا «شهر سوخته» می داند که معمولا و هر سال برنامه کاوش مشخصی برای آن تعریف می شود و تا کنون ۱۰ فصل کاوش دیرینه شناسی پیش از انقلاب و ۱۵ فصل کاوش پس از انقلاب اسلامی در این محوطه تاریخی انجام شده است.
او البته می گوید: متاسفانه سال جاری به علت انتشار کرونا کاوش تعطیل شد.
به قول شیرازی، کاوش هایی در محوطه های اقماری دیگر در اطراف شهر سوخته مانند «تپه صادق خان» یا «تپه یلدای دو» توسط دانشجویان دیرینه شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان یا دانشجویانِ دانشگاه زابل و باستان شناسانِ پژوهشکده دیرینه شناسی انجام شده و فعالیتهای مستندنگاری در کوه خواجه با کمک تیم ایرانی و ایتالیایی صورت گرفته که مطالعات مستندنگاری و اسکن لیزر و فتوگرامتری آن برای شناختِ المان های معماری این محوطه باستانی انجام شده است.
او ضمن اشاره به نظر باستان شناسان درباره دشت سیستان که معتقدند این دشتِ تاریخی همیشه برای انجام فعالیتهای دیرینه شناسی جا دارد، اظهار می کند: دست کم شش محوطه عصر مفرغ به دنبال مطالعات، بررسی ها و بازنگری ها در بخش هایی مانند قلعه رستم یا قلعه مکی در دشت سیستان به دست آمده اند.
منبع: ftour.ir
