به گزارش تور مسافرتی فارس مسئول کتابخانه تخصصی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، در یادداشتی به مناسبت روز زن، نگاهی به زنان در دوره هخامنشیان پرداخته است.
مهرناز بردبار مسئول کتابخانه تخصصی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، به مناسبت روز زن، یادداشتی را با عنوان “زنان در دوره هخامنشیان” در اختیار ایسنا قرار داد و در آن به یافته های علمی و باستانشناسی پیرامون نقش و جایگاه زنان در دوره تاریخی حاکمیت هخامنشیان پرداخته است.
نویسنده یادآور شده است که در نگارش این یادداشت، از مشاوره آقای دکتر سهیل دلشاد، دکتری زبانشناسی و مشاور علمی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، بهره برده است.
“تا قبل از یافت شدن الواح بارو و خزانه‌ی تخت جمشید در خلال جستجوهای مؤسسه‌ی شرقی شیکاگو تحت سرپرستی ارنست هرتسفلد و بعدتر اریک اشمیت، اطلاعات پژوهشگران از جامعه‌ی ایرانی در عصر هخامنشی بخصوص نقش زنان در این جامعه محدود به منابعی چون متون کلاسیک یونانی در ارتباط با هخامنشیان و کتیبه های شاهی هخامنشی بود. با استفاده از این منابع در حقیقت کمترین اطلاعات ممکن از جامعه و زنان در دست پژوهشگران بود.
بایگانی باروی تخت جمشید علاوه براینکه اطلاعاتی مفصل در زمینه تاریخ اجتماعی ـ اقتصادی در اختیار پژوهشگران و عموم علاقمندان به تاریخ دوره‌ی هخامنشی قرار می دهد، در ارتباط با زندگی شخصیت های تاریخی منعکس شده در سایر منابع مانند تواریخ هرودوت اطلاعات ذی قیمتی را عرضه می کند.
اهمیت این اسناد بر این اساس است که اطلاعات منعکس شده در الواح اداری، از قلب سرزمین پارس نشأت می گیرد و هدف از ثبت این اطلاعات نه نگاهی جانبدارانه به اشخاص و اتفاقات بوده (آنچنان که در کتیبه های سلطنتی یا منابع دیگر می بینیم)، بلکه هدف اصلی ثبت اطلاعات اقتصادی و اداری جهت بایگانی در اداره‌ی تخت جمشید بوده و ازاین رو الواح بایگانی تخت جمشید بهترین و دست اول ترین اطلاعات را از وضعیت جامعه‌ی هخامنشی در سرزمین پارس و بخش های مهمی از قلمرو هخامنشیان را برایمان فراهم نموده اند.
در کنار گزارش هایی که این الواح از کالاهای اساسی زندگی (یعنی غذا و نوشیدنی)، نحوه انتقال، ذخیره و توزیع نمودن جو و گندم، میوه، پرندگان و حیوانات اهلی برای کارگران، مسافران، پادشاه و دربار و غیره ثبت کرده اند، نام برخی از بانوان برجسته در دوران داریوش اول مانند ایرتَشدونَه، اودوسَه، و ایردَبَمَه و دربارهای جداگانه متعلق به آنها هم در این الواح هم منعکس شده است.
بر اساس اطلاعات استخراج شده از این متون مقادیر فراوانی از غلات و حیوانات اهلی و سایر مایحتاج به دربار و تمامی املاک و خدم و حشم زیر مجموعه‌ی این بانوان قدرتمند اختصاص داده می شد.
یکی دیگر از اطلاعات پرارزش ثبت شده در بایگانی باروی تخت جمشید، اطلاعات در رابطه با بانوان فعال در برنامه های ساخت و ساز در مناطق زیر مجموعه‌ی اداره‌ی تخت جمشید است. بر مبنای اطلاعات استخراج شده از متون بایگانی تخت جمشید، می دانیم که بین کارگران مرد، زن، پسر و دختر تمایز وجود داشته است. جایگاه زنان در این میان دارای اهمیت بسیاری است.
بر طبق این اسناد زنان از این ظرفیت و توانایی برخوردار بودند که رهبر یک گروه کاری باشند یا در گروه های کاری مرکب از زنان و مردان، زنان می توانستند سهمیه ای بیشتر از مردان دریافت نمایند.
این نکته‌ی جالب توجه در الواح احتمالاً از این مساله حکایت می نماید که بعضی از وظایف افراد فعال در برنامه های عمرانی در مناطق زیرمجموعه‌ی اداره‌ی تخت جمشید حیطه تخصصی زنان بوده است.
در واقع زنان در بعضی از امور تخصصی می توانستند استقلال عمل داشته باشند و حتی به جایگاه مشخصی دست یابند. برپایه اطلاعات استخراج شده از متون اداری تخت جمشید، به مادران در دوره‌ی هخامنشی به ازای هر فرزندی که به دنیا می آوردند، جیره‌ی مازاد اختصاص می یافت.”
