به گزارش تور مسافرتی یزدـ لطفا آشغال نریزید، پارک مساوی پنچری، به طرف مسجد جامع ؛ اینها تابلو نیست اینها زخم هایی است که با قلم های رنگارنگ بر پیکر اولین شهر خشتی جهان نشسته است.
خبرگزاری مهر، گروه استانها – نیره شفیعی پور: اولین شهر خشتی جهان و بزرگترین بافت تاریخی کشور که این روزها عنوان میراث جهانی را هم با خود یدک می کشد، زخم های عمیقی از جنس بی فرهنگی و نا آگاهی بر بدنه خود دارد که ترمیم آنها مهم ترین گام در راه میراث داری آن هم از نوع جهانی است.
وقتی در کوچه های بافت تاریخی یزد قدم می زنی در کنار تمام زیبایی هایی که قرن ها پیش به دست معماران خلاق و خوش ذوق یزدی خلق شده، همان هنگام که زیبایی بادگیرهای سر به آسمان کشیده و مرموزی آب انبارها در عمق زمین، بیننده را غرق در اعجاب و تحسین می کند، نوشته های رنگارنگ، ذوق بیننده را کور می کند.
اگر چشم بر کابل و سیم های آویزان در گذرهای بافت تاریخی، چراغ های ناهمگون با بافت، زباله های انباشته شده بر پله های آب انبارها و بسیاری دیگر از نابسامانی های بافت ببنیدیم، دیوارنوشته ها نقش اخطاری خویش را به خوبی ایفا و هر بیننده ای را به منظر نازیبای خود متوجه می کنند.
دیوارنوشته های رنگارنگ از اخطار در مورد پارک خودرو و رها کردن زباله تا آدرس مسجد جامع و راه رسیدن به خیابان اصلی تا الفاظ رکیک و نامربوط زخمی است بر پیکر میراث جهانی یزد که کم کم دیوارهای این بافت کهن را عفونی می کند.
نمود بارز بی توجهی مدیریت شهری در بافت تاریخی یزد
ضعف فرهنگی افراد؛ شامل بومی و غیربومی، توریست یا رهگذر از یک سو، بی توجهی مدیریت شهری و شهرداری بافت تاریخی و میراث فرهنگی از طرف دیگر، قدمت برخی دیوارنوشته ها را به چندین سال رسانده و شماره تلفن های درج شده قدیمی در بعضی تبلیغات قالیشویی و لوله بازکنی، شاهد این ادعاست.
شاید قبل از آنکه بافت تاریخی یزد ثبت جهانی شود و یونسکو بعنوان یک سازمان بین المللی فرهنگی به پرونده این بافت ورود کند، می شد با نگاه بخشایش این دیوارنوشته ها را اجتناب ناپذیر تلقی نمود اما حالا که بافت تاریخی یزد ثبت جهانی شده و همین ثبت سالانه هزاران توریست خارجی را به یزد کشانده، وجود چنین نگاره های بدمنظری قابل قبول نیست.
دیوارنوشته هایی که از ضعف فرهنگی حکایت می کند
یک کارشناس و فعال میراث فرهنگی دراین زمینه به خبرنگار مهر اظهار داشت: دیوار نوشته ها بیشتر از یک ضعف فرهنگی حکایت می کند که متأسفانه بین شهروندان شامل یزدی و غیریزدی وجود دارد اما در کنار این ضعف فرهنگی، سازمان های متولی امر نظیر میراث فرهنگی، سازمان سیما و منظر شهری شهرداری یزد، شهرداری بافت تاریخی و … هم هیچ برنامه ای دراین زمینه ندارند.
امیر ترقی نژاد عنوان کرد: وقتی مدیریت شهری، دیوارنوشته ای را هرچند غیرحرفه ای از بین می برد اما باردیگر همان اتفاق در همان نقطه تکرار می شود، حاکی از آنست که یک ضعف فرهنگی وجود دارد و اینجاست که کم و کسری های آموزش شهروندی و حقوق شهروندی خودنمایی می کند.
وی بیان کرد: وقتی یزد جهانی می شود، پیوست هایی دارد که مهم ترین آن، آموزش شهروندی است و این مهم باید توسط شهروندان، رسانه ها و فعالان میراث فرهنگی از مسؤلان مطالبه شود.
بودجه های فرهنگی یونسکو برای بافت تاریخی باید صرف آموزش شود
ترقی نژاد با اعلان اینکه پول شهر جهانی باید در همین زمینه ها هزینه شود، اضافه کرد: یونسکو یک سازمان بین المللی فرهنگی و آموزشی است و برنامه های آن هم بر همین محور استوار است بر این اساس بودجه هایی که یونسکو برای بافت جهانی یزد پرداخته باید دراین زمینه هزینه شود.
این فعال میراث فرهنگی عنوان کرد: مرمت بافت تاریخی و هزینه های عمرانی باید از محل اعتبارات استان و میراث فرهنگی صورت گیرد و بودجه های یونسکو باید صرفا صرف امور فرهنگی شود که این اتفاق نه تنها رخ نداده بلکه حتی حرکتی از جانب مدیریت شهری و میراث فرهنگی برای ساماندهی این قبیل ناهنجاری ها رخ نداده است.
وی اضافه کرد: وقتی شهرداری برای جمع آوری سگ های ولگرد ۲ میلیارد تومان هزینه می کند، سوال اینجاست که چقدر برای فرهنگ سازی و آموزش و زدودن نازیبایی هایی نظیر دیوارنوشته های بافت تاریخی هزینه کرده است.
سکوت و خودسانسوری دوستداران میراث فرهنگی
ترقی نژاد بیان کرد: سال ها پیش دوستداران میراث فرهنگی و فعالان این عرصه، زمانی که هنوز بافت تاریخی یزد جهانی نشده بود، به سرعت در مقابل این اتفاقات واکنش نشان می دادند و اتفاقات خوشایندتری هم دراین زمینه رخ می داد اما حالا جوی بر میراث فرهنگی یزد حاکم اس که فعالان و منتقدان این عرصه، آرایش خودسانسوری به خود گرفته اند که البته تبعات آن برای شهر، سال های آتی نمود پیدا می کند.
وی اشاره کرد: اگر این نوع تخریب ها و صدمه ها در بافت تاریخی یزد ادامه پیدا کند و ناظران میراث جهانی و یونسکو آنرا به چشم ببینند، قرار نیست سکوت کنند و بطور قطع پرونده جهانی شدن این بافت جایگاهی متزلزل خواهد یافت و آنگاه است که این شرمندگی را به هیچ وجه نمی توان به مردم و دوستداران میراث فرهنگی پاسخ داد.
واقعیت این است که این دیوارنوشته های به ظاهر ساده می تواند جایگاه جهانی بافت تاریخی یزد را از بین ببرد و سال ها تلاش و پیگیری برای جهانی کردن این بافت، به دنبال یک بی توجهی، خواه از جانب مردم یا مسئولان، از بین برود.
شنیده ها حاکی از واریز اعتبار فرهنگی بافت تاریخی به حساب یک دانشگاه است
سازمان سیما و منظر شهری که بیشتر در آستانه عید نوروز به تکاپو می افتد و زیباسازی های شهری که از وظایف ذاتی اوست را در بوق می کند، باید بافت تاریخی و زیباسازی آنرا هم مدنظر قرار دهد گرچه این وظایف بین میراث فرهنگی، شهرداری بافت تاریخی و دیگر سازمان های شهرداری تقسیم شده و گاه حتی معین نیست کدام وظیفه بر عهده کدام نهاد است.
البته در کنار ورود به بحث بازپیرایی دیوارهای بافت تاریخی و زدودن نوشته ها از دیوارها باید ورود جدی به آموزش و فرهنگ سازی به مردم بومی بافت و کسبه و بازاریان آن داشت در غیر این صورت، از بین بردن دیوارنوشته های کاری عبث و بیهوده است.
بهانه کمبود اعتبار هم دراین زمینه پذیرفته نیست چونکه شنیده ها حاکی از آنست که اعتبار فرهنگی و آموزشی که یونسکو برای بافت جهانی یزد در نظر گرفته به حساب دانشگاه یزد واریز شده و باید دراین زمینه صرف شود.
خبرگزاری مهر در آینده ای نزدیک این مساله را هم به صورت مستند مورد پیگیری قرار خواهد داد.
