تور مسافرتی: دروازه کورش و تل آجری ابعاد تازه ای از شهر تاریخی پارسه را نمایان ساخت.
خبرگزاری مهر – گروه استان ها: سرپرست هیئت مشترک دیرینه شناسی ایران و ایتالیا در شهر تاریخی پارسه در جمع خبرنگارانی که برای بازدید از دروازه کورش به تخت جمشید رفتند، از کشف های تازه و رمزگشایی کاوشکارانه در تخت جمشید اطلاع داد.
علیرضا عسکری چاوردی با بیان اینکه سایت دیرینه شناسی «تل آجری» بعد از ۱۰ سال به بهره برداری می رسد، اضافه کرد: نام این محوطه از این بابت «تل آجری» است که در گذشته ها حدود ۵۰ تا ۶۰ سال پیش هیئت های دیرینه شناسی غیر ایرانی که این محدوده را مورد بررسی قرار می دادند به طور عمده گزارش کرده بودند در اینجا محوطه وجودی دارد که آجر روی آن قرار گرفته و احتمالاً این آجرها برای ساخت بنای تخت جمشید مورد استفاده قرار گرفته است.
این استاد دیرینه شناسی دانشگاه شیراز، اظهار نمود: اقدامات پژوهشی ما به دنبال پژوهش های قبل در حدود سال ۱۳۷۸ از تختگاه تخت جمشید تا اینجا انجام شد و هدف هم این بود که شهر پارسه را شناسایی نماییم.
وی شناسایی و تصاویر هوایی منطقه تل آجری را به شیوه «ژئوفیزیک اکتشافی» برشمرد و اظهار داشت: این برنامه به صورت مشترک با پشتیبانی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید شروع شده و ادامه یافت.
سرپرست هیئت مشترک دیرینه شناسی ایران و ایتالیا در شهر تاریخی پارسه به مشارکت مؤسسه تحقیقاتی «ایزمئو» ایتالیا در جستجوهای تل آجری اشاره نمود و اضافه کرد: این مؤسسه در مرمت تخت جمشید هم دهه ها همکاری داشته است.
شناسایی ۲ ایوان در تل آجری
عسکری چاوردی افزود: خوشبختانه موفق شدیم این بنای پرارزش را شناسایی کنیم؛ این بنا بر مبنای پلان، ۲ ایوان دارد که برای اولین بار در سال ۱۳۹۹ شناسایی شد.
وی علت شناسایی ایوان ها را برشمرد و اظهار داشت: در سال ۱۳۹۹ به علت بیماری کرونا برنامه را از حالت مستقیم مشترک دیرینه شناسی خارج کردیم و به صورت مجازی با همکاران مان در ایتالیا هر روز در ارتباط هستیم.
عسکری چاوردی افزود: سعی کردیم با ورود به سال ۱۴۰۰ خورشیدی، تکلیف این سایت موزه مشخص شده باشد که خوشبختانه تا حدود زیادی موفقیت داشتیم و جریان دیرینه شناسی آن کامل شده و وارد فاز مرمت و حفاظت خواهیم شد که مساله مهم پوشش حفاظتی سایت بود.
وی پوشش حفاظتی این سایت موزه را شکیل و در شأن میراث جهانی تخت جمشید ارزیابی کرد که هزینه و تلاشهای بسیاری به دنبال داشته است و خوشبختانه امروز به ثمر نشست.
عسکری چاوردی در ادامه هدف را تبدیل تل آجری ایجاد سایت دیرینه شناسی در جهت گردشگری عنوان نمود و به تشریح پلان این دروازه پرداخت و اظهار داشت: این دروازه همانند دروازه «ایشتار» در منطقه باستانی میان رودان (بین النهرین) است و به نظر می آید تأسیسات دیگری هم در بخش شمالی این دروازه قرار داشته است.
این استاد دیرینه شناسی و تاریخ دانشگاه شیراز در ادامه از شناسایی اتاق مرکزی، ۲ ایوان، کریدور، ۲ دیوار بزرگ که هر یک ضخامتی به وسعت ۱۰ متر دارند اطلاع داد و اضافه کرد: همه دیوارها به ضخامت ۲.۵ متر از آجر تشکیل شده و ۵ متر میانی در هر ۲ بنا از جنس خشت است.
نقش سمبلیک و اعتقادی «ایزد مردوک»
به گفته عسکری چاوردی، سرتاسر نمای بیرونی دروازه کورش و داخلی آجرهای لعاب دار داشتند و پایین ترین بخش این دیوارها مزین به گل های «لوتوس» ۸ پر بوده که بلافاصله از کف حدود ۱.۵ متر تصاویر حیوانات اسطوره ای ایران باستان و بخصوص نقش سمبلیک و اعتقادی «ایزد مردوک» در این بنا بکار رفته است.
سرپرست هیئت مشترک دیرینه شناسی ایران و ایتالیا در شهر تاریخی پارسه افزود: از نظر تزئینات، این بنا حائز اهمیت می باشد به علت اینکه موتیف ها و نقش هایی که این بنای بزرگ که دست کم ۱۲ متر ارتفاع داشته مزین می کرده است.
وی با اشاره به اینکه این دروازه در فاصله ۳.۵ کیلومتری بنای تخت جمشید قرار گرفته، اظهار داشت: معماری این بنا حائز اهمیت می باشد چونکه بیشتر از ۲۰۰ نوع علایم معماری برای کاربندی آجرها به کار رفته که این نشان داده است معمار این بنا فوق العاده حرفه ای بوده است.
عسکری چاوردی با اشاره به اینکه کیفیت برجسته لعاب آجرهای بکار رفته در این بنا به گونه ایست که تا امروز هم محکم بجا مانده است، اضافه کرد: پنل های بسیار زیادی از این بنا به دست آمده و خوشبختانه چندین هزار قطعه آجر لعاب دار کشف شده که بعضی از آنها بازسازی شده و در انبارهای تخت جمشید نگهداری می شوند.
تفاوت دروازه ایشتار بابل با دروازه کورش در ۴ سکو است
وی تفاوت دروازه کورش با بنای ایشتار را ۴ سکوی نشستن عنوان نمود که در دروازه بابل وجود ندارد و در این دروازه قرار گرفته است و همین سکوها در دروازه ملل تخت جمشید هم تکرار می شود.
استاد تاریخ دانشگاه شیراز، اظهار داشت: این بنا از نظر فن معماری منحصر به فرد است چونکه فنون معماری بکار رفته آجرهایی هستند که پس از ۲۵ قرن همچنان سالم هستند و افزون بر این، سنت لعاب دهی و رنگ هایی است که همچنان پایدار و استوار مانده است.
وی علت وجود این بنا و مشابهت آن با دروازه ایشتار بابل را یاد شده قرار داد و اظهار داشت: بررسی ها ما را مطمئن ساخت که معمار این بنا حتی از قالب آجرهای لعاب دار بابلی بهره برده و حتی به نظر می آید که معماران و استادکاران بابلی اینجا وجود داشتند و این سنت را به اینجا انتقال دادند و ساختند.
عسکری چاوردی فراتر از همه آنچه گفته شد را تاریخ این بنا عنوان نمود و اظهار داشت: طبق «کربن ۱۴» که انجام دادیم تاریخ این بنا بین سالهای ۵۳۰ پیش از میلاد است و ۲ هزار و ۵۵۰ سال پیش این بنا ساخته شده است.
وی اهمیت این بنا را در هنگامی عنوان نمود که کورش بزرگ در فتح شهر بابل به دروازه ایشتار می رسد و فتح دروازه بابل برایش مهم بوده است.
وی فتح بابل را برای اسکندر مقدونی هم مهم دانست و اضافه کرد: بنابر این بابل یکی از شهرهای مهم بود که برای پادشاهان اهمیت داشت، بدین خاطر ساخت این بنا توسط کورش هخامنشی شروع شد و توسط کمبوجیه فرزند کورش به بهره برداری می رسد چونکه او حاکم بابل بود.
شهر پارسه محدود به داریوش نیست
عسکری چاوردی با اشاره به اینکه در این مجموعه ۱۶ ساختمان هخامنشی وجود دارد، افزود: تابحال همه فکر می کردیم پارسه در ارتباط با داریوش است در حالیکه کمبوجیه و کورش این بخش را ساختند.
وی بخشی از مجموعه ۶۰۰ هکتاری شهر پارسه را وجود پردیس ها و باغ هایی عنوان نمود که توسط کورش و فرزندش بنا شدند اما وقتی که داریوش به قدرت می رسد چون اساساً دارای استراتژی متفاوتی است، این بافت قدیم شهر را ترک می کند و بافت جدیدی یعنی تختگاه تخت جمشید، برزن جنوبی، برزن شمالی و… را تا انتهای دوره هخامنشی رونق می بخشد، بنابر این پارسه دارای ۲ بخش است.
استاد دیرینه شناسی دانشگاه شیراز، قدمت تل آجری و دروازه کورش را دست کم ۱۰ سال قبل از ساخت تخت جمشید عنوان نمود و اظهار داشت: ساخت این بنا ۱۵ سال به طول انجامیده و مهارت خوبی برای ساخت تخت جمشید به شمار می رفته است.
به گفته سرپرست هیئت مشترک دیرینه شناسی ایران و ایتالیا در شهر تاریخی پارسه، افزون بر روابط، مهارت استادکاران و فنون لعاب دهی، علایم معماری از خصوصیت های این بنای تاریخی به حساب می آید.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از مهر، مراحل نهایی بهره برداری از دروازه کوروش در سایت موزه تاریخی فرهنگی تل آجری با حضور بهروز عمرانی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفت.
منبع: تور مسافرتی
