جاذبه گردشگری ایران، آشنایی با زادگاه خورشید ایران

خراسان رضوی دیدن مناظر طبیعی، یکی از لذت بخش ترین و کم هزینه ترین تفریحاتی است که می توان در زندگی تجربه کرد؛ در این میان کشور ما دارای تنوع بی نظیر و شگفت انگیزی از جاذبه های طبیعی است که در اقصی نقاط این جغرافیا، قرار گرفته اند و یکی از این مناطق «روستای خرانق» در نزدیکی شهر یزد بوده که به «زادگاه خورشید ایران» معروف شده است.

استان یزد یکی از توریستی ترین و مسافرپذیرترین استان های ایران است. جاذبه های طبیعی و تاریخی این استان مانند مسجد جامع یزد، قنات ها، بادگیرهای سنتی و تعدادی زیادی از دیدنی های دیگر همیشه نام این استان را بر سر زبان آورده است. با این وجود در دل جاذبه های فراوان یکی از جذاب ترین مناطق طبیعی استان یزد، روستای «خرانق» در نزدیکی شهر اردکان است که تا حالا کمتر به آن پرداخته شده است.

روستای خرانق در نزدیکی شهر اردکان و در ۸۵ کیلومتری شهر یزد، در بین کوهستان های مرکزی ایران واقع شده است. جغرافیای این روستا و قرار گرفتن در بین کوه های بلند، سبب شده است تا آب وهوای این روستا بسیار خنک تر و مطبوع تر از شهر یزد باشد.

اگرچه که این روستا در اقلیمی کویری و در مرکز ایران قرار دارد، اما وجود کوه های بلند در اطراف این روستا سبب شده است تا میانگین دمای سالانه در این روستا حدود ۱۵.۵ درجه سانتیگراد و میزان بارندگی ۷۵ میلی متر در سال ثبت گردد. خرانق را می توانیم یکی از ییلاقات استان یزد بدانیم چونکه در گرم ترین روزهای سال هم از سایر مناطق استان خنک تر است.

این روستا به سبب وجود منابع سنگ آهن، اورانیوم، ساغند، باریت، روی و گرانیت از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردارست. همین طور خرانق به سبب دارا بودن خاصیت های خاص طبیعی، زیستگاه امنی برای گونه های جانوری مثل یوزپلنگ، کل، بز، قوچ و میش، بشمار می رود.

با این حال اما این روستا به لحاظ برخورداری از سفره های آب زیرزمینی در وضعیت خوبی قرار ندارد، تا جاییکه اراضی اطراف به شدت در معرض فرسایش، تخریب و نفوذ شوری قرار گرفته اند و این تهدید آنقدر جدی است که درحال حاضر لایه های گچ و نمک، درصد زیادی از منطقه را پوشانده اند و طبق پیش بینی ها ممکنست به سبب فرسایش زیاد، در آینده اثری از این روستا وجود نداشته باشد.

قدمت روستای خرانق را حدود ۴۵۰۰ سال پیش تخمین زده اند، که محل زندگی زرتشتیان بوده است. همین طور قدیمی ترین اسناد تاریخی که به این منطقه اشاره کرده اند، مربوط به دوره ساسانیان است و نشان از این دارد که این منطقه از زمان باستان دارای اهمیت تجاری بوده؛ بنا بر این از دوره حکومت هخامنشیان قلعه ها، راهدارخانه ها و چاپارخانه هایی بمنظور حفاظت از کاروان های هجاری در مقابل حمله چادرنشینان در این منطقه تولید شده است.

در آثار مکتوب به جامانده از این روستا با نام «خورنق» نیز یاد شده، اما در طول زمان این نام به «خرانق» تغییر کرده است و معنای آنرا «محل تولد خورشید» عنوان کرده اند.

روستای خرانق با حدود ۴۰۰ نفر جمعیت، از دو بخش جدید و قدیم تشکیل شده است و ساکنان این روستا هم اکنون در منطقه جدید زندگی می کنند. بیشتر ساکنان این روستا به شغل های کشاورزی، باغداری، دامداری و قالی بافی اشتغال دارند و از محصولات عمده کشاورزی در این روستا، می توان به گندم، پنبه و هویج اشاره نمود.

به دلیل بافت تاریخی و کهن این روستا معماری آن نیز همیشه بر سر زبان ها بوده و همیشه چشم تعداد زیادی از گردشگران ایرانی و خارجی را به خود خیره کرده است. بعنوان مثال از خاصیت های خاص معماری این روستا می توان به بافت ارتباطی و کوچه های تو در تو اشاره نمود که به نحو جالبی با یکدیگر ارتباط دارند. همین طور کوچه هایی که به خانه ها ختم می شوند بصورت تنگ و با طاقی پایین تولید شده اند تا کسی سوار بر اسب نتواند وارد بخش مسکونی این روستا شود.

شرایط راهبردی، امکانات آب وهوایی و خاصیت های اقلیمی همیشه در طول تاریخ این روستا را مورد توجه قرار داده است و موجب رونق آن در کنار کویر شده است. سنگ نگاره های قدیمی که تاریخ این منطقه را به قرن ها پیش برمی گرداند و هنوز هم در این منطقه وجود دارد، خود سند و مدرکی بر قدمت تاریخی این منطقه است، اما در این بین «قلعه خشتی خرانق» بعنوان اصلی ترین جاذبه گردشگری این روستا، شایان توجه است.

این قلعه بر سر تپه ای بلند و با هدف دفاع آسان تر در مقابل مهاجمان تولید شده است که بر کل زمین های اطراف احاطه دارد و در طول هزاران سال، موجودیت خودرا حفظ نموده است. این قلعه از دیوارهای گلی و سقف هایی از جنس تیرهای چوبی، حصیرهای الیافی و چوب تولید شده و در اطراف خود ۶ برج نگهبانی دارد. همین طور از نکات جالب توجه این قلعه می توان به حدود ۸۰ خانه دو یا سه طبقه ای که در داخل این قلعه تولید شده اند اشاره نمود. «قلعه خرانق» از یادگاری های دوران بعد از اسلام و حکومت ساسانیان بوده که در سال ۱۳۸۳ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

از جمله جاذبه های گردشگری دیگر این روستا می توان از کاروانسرای خزانق، بقعه مشهدک، مزار بابا خادم، پل خرانق، حمام خرانق، آب انبار خرانق، مسجد جامع و حسینیه خرانق و منارجنبان خرانق را نام برد که هرکدام تاریخ و فرهنگی را در دل خود جا داده اند و هرساله گردشگران خیلی از اروپا را به تماشای خود می کشانند.

گردشگران می توانند برای تماشای روستاهای تاریخی که هرکدام از خشت های گلی شان داستانی طولانی و پر رمز و راز از سیر اتفاقات تاریخی که بر روستا گذشته است را روایت می کند، می توانند بعد از همه گیری کرونا به این روستای منحصر به فرد سفر کنند و از مناظر طبیعی و تاریخی لذت ببرند.

منبع: