به گزارش تور مسافرتی خراسان رضوی بیشتر از ۷۵ کشور در جهان قهوه پرورش می دهند و بهترین کشاورزان دنیا دانه های مختص به منطقه خویش را کشت می کنند. آنها گیاهان خویش را با عشق پرورش داده و جهت تهیه یک فنجان باکیفیت با تمام توان تلاش می کنند.
متخصصان قهوه به کیفیت بیشتر از کمیت آن اهمیت می دهند. آب وهوای گرم و مرطوب و در بعضی مناطق بارندگی زیاد سبب رشد بیشتر این درختان می شود.
آیا درختان قهوه که در مناطق گرمسیری و در ارتفاعات بالا رشد می کند، محصولات بهتری را به عمل می آورد؟ ارتفاعات بالا در کشت قهوه منجر به افزایش چگالی و پیچیدگی های طعمی می شود اما شکی نیست قهوه هایی که در ارتفاعات پایین تر رشد می کنند هم می توانند استثنائی و خاص باشند، با اینکه شرایط در ارتفاعات پایین تر معمولاً کمتر ایده آل است.
برزیل خاستگاه زیرگونه ها و جهش های متنوع قهوه
از آنجایی که برزیل و قهوه مترادف هم شده اند، تصور شروع قهوه در برزیل دشوار است. بر اساس گزارش ها نخستین گیاهان قهوه حدودا در اوایل قرن هجدهم به برزیل آورده شد و طی ۵۰ سال از ایالت شمالی پارا در سال ۱۷۲۷ تا ریودوژانیرو منتشر گردید. در ابتدا قهوه به صورت انحصاری جهت مصرف محلی و بومی توسط مستعمره نشین های اروپایی پرورش داده می شد اما با شروع افزایش تقاضا در ایالات متحده و قاره اروپا در اواسط قرن نوزدهم ذخایر قهوه در تمام مناطق جهان آغاز به کاهش کرد.
شیوع بیماری زنگ برگ قهوه عملا سبب نابودی مناطق اصلی پرورش شد و این امر تبدیل به آغازی برای شکوفایی صنعت قهوه در آمریکای مرکزی و جنوبی شد. وسعت برزیل و ریزاقلیم های آن ظرفیت تولید شگفت انگیزی را نشان داد و مجاورت آن با ایالات متحده، برزیل را تبدیل به یک شرکت صادرات و واردات قابل دسترس برای بازار غرب کرد. یکی دیگر از مسائل جالبی که برزیل در سراسر جهان با قهوه شناخته شده و در آن نقش داشته، تعداد زیرگونه ها و جهش های متنوع قهوه ای است که یا به صورت طبیعی یا توسط تولید آزمایشگاه در این منطقه پدیدار شده اند.
کلمبیا تولیدکننده انحصاری قهوه عربیکا
قهوه در دهه اول ۱۷۰۰ میلادی به واسطه کشیش ها که در بین استعمارگران اسپانیایی بودند به کلمبیا آمده است و نخستین مزارع در شمال کشور در حوزه های سانتاندر و بویاکا قرار داشتند. در تمام قرن نوزدهم گیاهان قهوه در کشور پراکنده شدند و به طور متوسط مزارع کوچک تری نسبت به سایر کشورهای تولیدکننده آمریکای لاتین داراست.
تولید تجاری و صادرات قهوه در دهه اول قرن نوزدهم شروع شد اما تا قرن بیستم نسبتا محدود باقی ماند. برگزاری فدراسیون ملی قهوه کلمبیا پیشرفت عظیمی برای صنعت قهوه کشور بود و کلمبیا به سرعت خویش را بعنوان یک منطقه تولیدکننده قهوه بیان کرد که هم اکنون با برزیل و ویتنام بر سر عنوان برترین تولیدکننده قهوه جهان رقابت می کند.
کلمبیا هنوز به صورت انحصاری قهوه عربیکا را تولید می کند؛ گرچه این کشور از پسرفت ها و عملکردهای پایین تر ناشی از بیماری زنگ برگ قهوه در دهه اول ۲۰۱۰ میلادی رنج می برد اما به لطف توسعه و انتشار گیاهان مقاوم به بیماری و همینطور تکنیک های فعالانه حفاظتی و درمان تولید حدودا به جایگاه خود بازگشته است.
پرورش، فرآوری و نوشیدن قهوه بخشی از سبک زندگی مردم اتیوپی است
بین کشورهای تولیدکننده قهوه اتیوپی حدودا وضعیت افسانه ای خویش را حفظ نموده و خاستگاه اولیه قهوه عربیکا محسوب می شود. بر خلاف اغلب کشورهای پرورش دهنده قهوه در این کشور قهوه بعنوان یک محصول فروشی و زودبازده به واسطه استعمار معرفی نشد. از زمانی که درختان قهوه به صورت طبیعی در جنگلها یافت نشده اند، قرن هاست که پرورش قهوه، فرآوری و نوشیدن قهوه بخشی از سبک زندگی روزمره به شمار می آید و در نهایت این درختان برای مصرف خانگی و فروش تجاری تحت کشت قرار گرفته اند.
یکی دیگر از جبنه های منحصر به فرد تولید قهوه اتیوپی، این است که مصرف محلی آن بسیار بالاست چونکه این نوشیدنی نقش بسیار مهم و قابل توجهی در زندگی روزمره مردم اتیوپی دارد. حدودا نیمی از تولید سالانه(۶.۵ میلیون کیسه) در خود کشور مصرف شده و حدودا ۳.۵ میلیون کیسه صادر می شود. قهوه هنوز بخشی از مقدمات و تدارکات میهمانی ها راهی برای جمع کردن خانواده، دوستان و نزدیکان دور یک میز برای دورهمی و گفت وگوها در اتیوپی شمرده می شود.
اپیدمی زنگ برگ قهوه بر سلطه استعمار هلندی ها در اندونزی آخر داد
قهوه در دهه اول ۱۶۰۰ میلادی توسط هلندی ها به جزایر اندونزی وارد شد و نخستین بار توسط کمپانی هلندی هند شرقی در دهه اول ۱۷۰۰ صادر شد. جاوا نخستین جزیره ای بود که قهوه را تحت کشت قرار داد و تاریخچه طولانی که در مورد گیاه قهوه در این اراضی وجود دارد، بخشی از دلیل نامیدن قهوه با عنوان «جاوا» است. به صورت کلی اندونزی چهارمین کشور از نظر بیشترین تولید قهوه در جهان است، گرچه جاوا که زمانی یک تولیدکننده قوی و خاستگاه اصلی پرتقاضاترین ذخایر قهوه جهان بود، به بازگیری جایگاه خود در صدر فهرست جهانی نزدیک هم نیست.
مزارع بزرگ تحت مالکیت هلندی ها رواج داشته و کارگران افراد محلی از لحاظ مالی و سیاسی از رژیم استعماری رنج می بردند. در دهه های ۱۸۶۰ و ۱۸۷۰ ایپیدمی زنگ برگ قهوه بازار آن در اندونزی را نابود کرده و منجر به ترک خیلی از املاک توسط هلندی ها شد. با درهم شکستن مزارع کارگران قطعات کوچک زمین را در اختیار گرفته و سرانجام اغلب ذخایر قدیمی گونه عربیکا را تحت کشت قهوه و پیوندهای مختلف مقاوم تر به بیماری قرار دادند.
نقش قهوه در اقتصاد ملی هندوراس
صرف نظر از زمانی که قهوه برای نخستین بار به هندوراس آورده شدند، این گیاهان نقش مهمی را در اقتصاد ملی ایفا کرده است؛ تا حدی که اعتبار زیادی به قهوه بخشیده می شود تا از ورشکستگی دولت ملی حین بحران اقتصادی سال ۲۰۰۹ جلوگیری شود.
علی رغم فقدان شهرت و اعتبار جذاب سایر کشورهای تولیدکننده قهوه آمریکای مرکزی مانند کاستاریکا، السالوادور، گواتمالا و هندوراس به آرامی تبدیل به تولیدکننده بزرگ تری شده و حجم بیشتری را در مقایسه با تمام کشورهای منطقه صادر کرده و از نظر صادرات جهانی در رتبه هفتم قرار دارد. با توجه به این که حجم زیادی از قهوه هندوراس صادر می شود اما یافتن قهوه های باکیفیت در این کشور می تواند دشوارتر باشد چونکه این کشور فاقد زیرساخت های لازم برای پشتیبانی از بازارهای قهوه های تخصصی است که همسایگان آن در این بازارها شرکت دارند.
منبع:
کیانی، اسماعیل؛ ۱۳۹۸؛ کتاب یک فنجان اسپرسو؛ انتشارات ترانه مشهد
