یک استاد مرمت، با نقدِ تغییر کاربری در بعضی بناهای تاریخی، «حمام نواب» را همچون قربانیانِ این اشتباه دانست که محافظت از آن با غفلت روبرو شده است و در ادامه، حال و روز خانه های « لرزاده»، «دبیرالملک» و «سرای کاظمی» را تشریح کرد که به خاطر تغییر کاربریِ نادرست، گرفتار بحران هویت و صدمه شده اند.
اسکندر مختاری ـ استاد دانشگاه و کارشناس مرمت ـ در گفتگو با ایسنا، درباره تغییر کاربری های نادرستی که به بناهای تاریخی تحمیل می شود، توضیحاتی داد و صدمه های آنرا بررسی کرد.
او تغییر کاربری در یک بنای تاریخی را عاملی دانست که هم می تواند به بنا آسیب بزند و هم سبب استمرار و پایداری اثر شود و در اینباره اظهار داشت: انتخاب درست کاربری می تواند سرنوشت مرمت بنای تاریخی را تعیین کند. البته این سرنوشت فقط به انتخاب کاربری معطوف نمی گردد و به نگهداری و استمرار حیات پس از تغییر کاربری هم بستگی دارد. به عبارت دیگر هر طرح مرمتی باید یک برنامه مدیریتی داشته باشد که بر مبنای آن برنامه مدیریتی، تکلیف نگهداری و استمرارش در آینده مشخص شود.
مختاری با بیان اینکه برای نگهداری یک اثر تاریخی فرایند اقتصادی به وجود می آید، اظهار نمود: طبیعی است که فرایند نگهداری و استمرار به اعتبار مالی نیاز دارد. هر شخص یا شرکتی که کاربری اثر تاریخی را به عهده می گیرد، تعهدات مالی برای مالک اثر ایجاد می شود، چون که نگهداری از یک بنای تاریخی هزینه دارد و این هزینه نسبت به نگهداری اثر تاریخی از یک ساختمان معمولی بیشتر است. تأسیسات، فاضلاب، عایق های بام، محوطه اطراف، نازک کاری ها و تزیینات داخلی در معرض تغییرات کاربری قرار می گیرند و امکان دارد در جریان آن، گرفتار مشکل شوند. پس باید پس از تغییر کاربری از آنها نگهداری شود و این نگهداری هم هزینه می خواهد. از طرفی در کشور ما فعالیتهای فرهنگی، بازده اقتصادی ندارند و بر این اساس فرایند اقتصادی گرفتار مشکل می شود و نگهداری بنای تاریخی را در معرض مخاطره قرار می دهد و با وجود همه تلاش هایی که برای نگهداری بناهای تاریخی در سطح تهران می شود، اما هم اکنون این فرایند نگهداری گرفتار مشکل شده است.
اشتباه در حمام تاریخی
به قول این کارشناس مرمت، «حمام نواب» (لوکیشن فیلم قیصر) در تهران، همچون آثار تاریخی است که به خاطر کاربری های نامناسب، امروز از نگهداری و حفاظت دور مانده است.
مختاری در اینباره توضیح داد: تغییر کاربری اولیه ای که بعنوان مرکز فرهنگی به «حمام نواب» دادند با شرایط فعلی محله «اودلاجان» سازگار نبود و چون بازده اقتصادی نداشت، نتوانست استمرار یابد. در این موارد دو کار میتوان انجام داد، اول اینکه کاربری به بنا داده شود که بازده اقتصادی داشته باشد و دوم اینکه نهادی هزینه مدیریت چنین کاربری هایی را برعهده گیرد که بتواند این هزینه کرد فرهنگی را بپردازد.
چرا عمر خانه موزه «لرزاده» و خانه اسباب بازی «دبیرالملک» کوتاه بود؟
این کارشناس مرمت ضمن اشاره به وضعیت پیش آمده درباره «خانه موزه لرزاده»، هم اظهار داشت: هم اکنون درباره بناهایی که در تهران مرمت شده اند، مشکلاتی پس از تغییر کاربری در کوتاه مدت و یا بلندمدت پیش آمده است. همین کاربری که به «خانه لرزاده» اختصاص داند، خیلی کوتاه مدت بود، اما چرا این اتفاق رخ داده است؟ چون نگهداری این خانه بعنوان موزه، هزینه بر است و کسی حاضر نیست این هزینه را بپردازد.
خانه موزه لرزاده که مدتی است تعطیل شده و در وضعیتی مبهم، در حال بازسازی است
منبع: تور مسافرتی
