به گزارش تور مسافرتی، اصفهان عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان با اشاره به اینکه نوروز بعنوان یک آیین فرهنگیِ ایرانی نسبت به هر جشن دیگری در جهان ماندگاری بیشتری دارد، اظهار داشت: در ایران باستان، چیدن نمادهایی از هفت امشاسپند بر روی سفره نوروزی نوعی از پرستش و نیایش خدا همراه با شادمانی بوده است.
صدرالدین طاهری در گفتگو با ایسنا با اعلان اینکه در گذشته جشن های بسیاری ازجمله جشن های ماهانه و فصلی، جشن سده، یلدا و… وجود داشته است که برخی مانده و برخی فراموش شده اند، اظهار داشت: نوروز چون یک سال را تمام و سال دیگر را آغاز می کرده و برای سال شماری ایرانی اهمیت داشته، بعنوان مهم ترین آیین سال شناخته می شد، بخصوص این که برای تقویم نوشتن تقویم جلالی، خیام و گروه او تلاش زیادی کرد و گردش زمین را در چند رصدخانه بررسی کردند؛ ازاین رو شروع سال در این تقویم آن قدر دقیق و درست تخمین زده شد که میلیونها سال دیگر هم خدشه ای به آن وارد نمی شود.
طاهری اضافه کرد: از طرف دیگر ما ملتی بودیم که اخترشناسی و تقویم برای ما اهمیت داشت، همینطور پس از پاره پاره شدن ایرانِ فرهنگی و جدا شدن کشورهای مختلف از ایران که امروز همسایه ما هستند، نوروز پیوندی میان کشورها برقرار و کمک کرد تا آنها اتصال خویش را با فرهنگی مادری حفظ کنند. همه این عوامل سبب حفظ نوروز بعنوان یک آیین فرهنگیِ ایرانی شد که نسبت به هر جشن دیگری در جهان ماندگاری بیشتری دارد.
عضو هیئت علمی گروه پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان بیان نمود: در گذشته، سال، ترکیبی مثل زمان فعلی نداشته است در واقع فرم امروزیِ زمان از دوره پهلوی اول ایجاد می شود. تقویم قدیم ۳۶۰ روز و شامل ۱۲ ماهِ سی روزه بوده است. به جهت اینکه سال، کامل و شامل ۳۶۵ روز شود، پس از ۳۰ اسفند جشن ۵ روزه ای برای نوروز به نام «پنجه» یا «خمسه مسترقه» می گرفتند و آنرا از سال جدا می کردند. این پنجه، جشن بزرگی برای سال نو بود که در آن هرروز یکی از اصناف جامعه بار عام داده و برای مردم خوراک تهیه می کرد. در سال ۱۳۰۰ این پنج روز به سال افزوده شد و الآن ۶ ماه اول سال ۳۱ روزه است.
جشن از ریشه «یسن» به معنای ستایش و نیایش خدا
او اظهار داشت: جشن از ریشه «یسن» در اندیشه ما به معنای ستایش و پرستیدن خدا بود و چیدن این اجزا کنار هم در سفره هم نوعی از پرستش خدا و نیایش در کنار شادی بود و چون در این سفره نمادهایی با حرف اول شین، مثل شهد، شیرینی و شکر زیاد بود کم کم به سفره هفت شین معروف شد. پس از اسلام این سفره با تغییراتی، حفظ و کم کم تبدیل به سفره هفت سین شد.
طاهری با اعلان اینکه نوروز منطقه بزرگی را پوشش می دهد و بحثی در یونسکو بعنوان اقلیم نوروز مطرح است، افزود: این آیین مجموعه بزرگی از کشورها را از شمال شرقی چین تا شرق اروپا در برمی گیرد و برای خیلی از این کشورها شروع سال نو شمرده می شود، حتی اگر به صورت رسمی نباشد در اندیشه مردم و اقوام آن سرزمین این گونه است و برای برخی دیگر هم بعنوان یک آیین سنتی در نظر گرفته می شود. نکته مهمی که در اینجا باید به آن اشاره نمود اینست که نوروز یکی از معدود جشن های دنیا است که در اعتدال بهاری برگزار می شود، یعنی شروع سال نو باتوجه به تقویم جلالی که خیام و گروه او آنرا طراحی نموده اند، درست در اعتدال بهاری قرار می گیرد و چون سال عرفی و تقویمی را با سال مالی و اقتصادی هم زمان می کند، برای شروع سال اقتصادی و محاسبات مالی بسیار مناسب می باشد.
عضو هیئت علمی گروه پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان اشاره کرد: کشورهای حوزه مسیحیت که کریسمس و ژانویه را بعنوان شروع سال می دانند در محاسبات مالی گرفتار مشکل می شوند، چونکه خیلی از کارهای اقتصادی در میانه زمستان تعطیل است؛ ازاین رو خیلی از کشورها از این زمان برای مالیات و خراج گرفتن و حساب وکتاب مالی استفاده می کردند.
سفره هفت سین با پیشینه سفره هفت امشاسپند
این استاد دانشگاه یادآوری کرد: قدیمی ترین بازتاب عدد ۷ در فرهنگ ما این بود که در باستان، ۷ نام یا صفت برای خدای واحد قائل بودند که به آن هفت امشاسپند (فزاینده بی مرگ) می گفتند، اظهار داشت: این اسامی بر ماه های سال هم گذاشته می شد و در قسمت های زیادی ازجمله سفره هفت سین بازتاب داشته است؛ در واقع سفره هفت سین، سفره هفت امشاسپند بوده و برای ۷ نام خدا نمادی در سفره قرار داشته است.
او افزود: ۳ صفتی که برای خدا در نظر داشتند زنانه و ۳ صفت دیگر مردانه بود، در واقع در فرهنگ ایرانی برخلاف سایر ادیان خداوند جنس زنانه یا مردانه نداشت و ۳ صفت مردانه شامل بهمن (اندیشه نیک)، شهریور (شهریاری) اردیبهشت (بهشت مقدس) و سه صفت زنانه شامل خدا سپندارمذ (عشق رو به فزونی و آتشین)، امرداد (بی مرگی و جاودانگی) و خرداد (کمال و رسائی) بوده است که در کنار اهورامزدا، ۷ امشاسپند را تشکیل می دادند.
طاهری اظهار داشت: سفره ای که برای این اسامی پهن می شد، شامل نوشیدنی «هوم» و کتاب مقدس بعنوان نمادهایی از خداوند (اهورامزدا) بود، همینطور برای سپندارمذ که نماد زمین هم بود سفره ای سپید به نشانه گستردگی و پاکی زمین پهن می شد تا زمین آلوده نشود و برای امرداد که نماد گیاهان بود و با هدف حفظ گیاهان، گیاهی سبز از جنس مورد، انار یا سرو گذاشته می شد، به نشانه بهمن که نمادی از جانوران بود و برای حفظ جانداران و عدم کشتار بیهوده آنها یک کاسه شیر در سفره قرار داشت، به نشانه خرداد که نگهبان آب های روان بود کاسه ای آب روی سفره قرار داده می شد، به نشانه اردیبهشت که نگهبان آتش بود آتشدان و به نشانه شهریور که نگهبان و نماد فلزات بود جامی فلزی در سفره قرار می دادند و در کنار آن میوه و خوراکی هم در سفره هفت سین می گذاشتند.
عضو هیئت علمی دانشکده پژوهش های عالی هنر و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان اشاره کرد: در گذشته تعداد جشن ها بسیار زیاد بوده است و در فروردین به جز نوروز، جشن فروردینگان و جشن زایش زرتشت و… هم وجود داشته است. یکی از این جشن ها، روز طبیعت بود که مردم به دامان طبیعت می رفتند و آنرا گرامی می داشتند، در واقع این روز برای این بود که مردم یک روز را به یاد گذشته، با مادر اصلی خود یعنی طبیعت بگذرانند. برخی دراین باره از نحسی و بدشگونی عدد ۱۳ سخن می گویند که این مورد ارتباطی با فرهنگ ما ندارد و این عدد در فرهنگ به نحس نیست و این عقاید در ارتباط با فرهنگ مسیحیت است، چونکه در محفل شام آخر که حضرت مسیح پیشبینی مرگ خویش را می کند ۱۳ نفر یعنی حضرت مسیح و دوازده حواری حضور داشتند.
منبع: ftour.ir
