تور مسافرتی: به گزارش تور مسافرتی، مهارت سنتی بافت «کلاه پشمی» در شهرستان شاهرود یکی از میراث ها ناملموس استان سمنان است که در نوبت ثبت در لیست ملی است. امروز علاقه کمتری به استفاده از این کلاه وجود دارد و ازاین رو شاید مهارت بافت آن به فراموشی سپرده شود.
هانی رستگاران ـ پژوهشگر میراث ناملموس و فرهنگ عامه ـ در رابطه با مهارت سنتی بافت «کلاه پشمی» به ایسنا اظهار داشت: «کلاه پشمی» یکی از هنرهای سنتی و دستی کهن شهرستان شاهرود در نقاط کوهستانی و کویری منطقه است. این دست بافته منطبق با فرهنگ منطقه ای بوده و جزیی از پوشاک مردان بعنوان سرپوش در فصل سرد سال مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع میتوان اظهار داشت که کلاه تنها بخش پوشاک مردان است که نسبت به سایر پوشاک کمترین تحول و دگرگونی را داشته است و از طرفی جایگاه کلاه در اعتقادات، باورها، آیین ها و نقش آن در مفاهیمی چون مردانگی و اصالت سبب شده اهمیت خاصی داشته باشد.
او افزود: ماده اصلی و اولیه آن از پشم گوسفند، شتر و کرک بز بوده که به صورت کاملا خام و خودرنگ استفاده می شود. مراحل بافت آن بسیار ساده و بدون دخالت هیچ گونه ماشین و یا ابزار خاصی صورت می گیرد. برای بافت کلاه پس از شستن پشم آنرا نخ ریسی می کنند، سپس کلاه را با پنج عدد سیخ چوبی یا میله فلزی می بافند.
رستگاران با بیان اینکه مهم ترین خاصیت این کلاه غیر قابل نفوذ بودن در مقابل سرما، نم و رطوبت است که سبب شده تابحال کاربرد خویش را حفظ کند، افزود: از آن جا که دو لبه کلاه را میتوان در مواقع سردی هوا بر روی گوش ها برگرداند، در اصطلاح به آن «کلاه گوشی» هم گفته می شود و اگر به جای پشم برای تهیه آن از کُرک استفاده گردد به آن «کلاه کُرکی» هم می گویند.
این پژوهشگر میراث ناملموس همینطور اظهار داشت: بافت این کلاه گاها توسط زنان و بیشتر مردان کهنسال صورت می گیرد. رنگ آن عمدتا خودرنگ (رنگ پشم، کرک) بوده و بسته به سن شخص در اندازه و رنگ های متفاوت بافته می شود. در روستای «طرود» و روستاهایی که در منطقه کویری «خوار توران» قرار دارد به علت پرورش شتر از پشم آن برای بافت این کلاه استفاده می شود.
او در رابطه با اهمیت ثبت مهارت سنتی بافت «کلاه پشمی» اضافه کرد: بر اثر رواج زندگی، فرهنگ شهرنشینی و تغییر شیوه های سنتی گذران زندگی به سبک جدید، نسل جدید کمتر علاقه مند به استفاده از این نوع کلاه هستند. ازاین رو شناسایی، تهیه پرونده ثبتی، مستندنگاری، ترویج، آموزش و ایجاد انگیزه در میان نسل جدید در خصوص استفاده و تولید این کلاه باعث حفظ و ماندگاری آن می شود.
