تور مسافرتی: نمایش دو ساعت جدید و نادیده در موزه زمان، نامه ضرغامی درباره ی حریم آثار تاریخی، روند کند ثبت حریم آثار و انتصاب مدیران ۴ پرونده ثبتی همچون خبرهای حوزه میراث فرهنگی و گردشگری در این هفته بود.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ در این هفته در گزارشی عنوان شد که ثبت آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول از سال ۱۳۱۰ و به سبب ماده دوم قانون راجع به حفظ آثار ملی مصوب ۱۳۰۹ شروع شد و در سال اول تعداد ۱۸۰ اثر به ثبت رسید. در آخر سال ۱۳۵۷ و هم زمان با پیروزی انقلاب اسلامی مجموعاً در کشور ۱۵۶۷ اثر به ثبت رسیده بود. اما بواسطه شروع و ادامه جنگ تحمیلی، ثبت آثار ملی با عملکردی کندتر ادامه پیدا کرد.
تعیین حریم آثار ثبت ملی از سال ۱۳۴۹ با تعیین حریم امامزاده عبداله واقع در شهرستان بافق استان یزد آغاز شد و تا انتهای سال ۱۳۵۷ فقط ۲۱۳ اثر ملی تعیین حریم شده بود و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و شروع و ادامه جنگ تحمیلی تا سال ۱۳۷۵ فقط تعداد ۲۲۱ طرح حریم از ۱۷۵۳ اثر به ثبت رسیده تهیه و تصویب و ابلاغ گردیده بود که معادل تعیین حریم ۱۲.۶۲ درصد آثار ثبتی است.
از سال ۱۳۷۵ مجدداً با تشکیل کارگروه حرائم، تهیه و تصویب و ابلاغ حرائم آغاز به کار کرد و تعیین حریم با روند سریع تری صورت گرفت. چنانچه در سال ۱۳۸۰ تعداد ۱۷۳ طرح حریم و در سال ۱۳۸۱ تعداد ۱۹۲ طرح حریم و در سال ۱۳۸۲ تعداد ۲۲۱ اثر تعیین حریم شد.
ولی با تمام کارهای انجام شده در آخر سال ۱۳۸۲ از تعداد ۱۱۰۱۱ اثر ثبتی فقط ۱۱۳۶ اثر دارای طرح حریم بوده که معادل تعیین حریم ۱۰.۳۲ درصد آثار ثبتی می شد.
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش های مجلس گزارشی با عنوان گزارش نظارتی در مورد تعیین حریم آثار ملی بند «۱۲» ماده (۳) قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۷ تدوین کرده که وضعیت تعیین حریم در کشور را مورد بررسی قرار داده است. این بررسی ها نشان می دهد؛ در صورت استمرار روند فعلی سالیانه حداقل ۱۳۰۰ اثر به آثار بدون حریم اضافه خواهد شد.
اگر تعیین حریم با همین شکل ادامه پیدا کند، حدوداً معادل ۵۶۸ سال زمان لازم است تا فقط عقب ماندگی مذکور جبران شود. روند فعلی را می توان، تاکید بر لایه اولیه صیانت از میراث فرهنگی-ثبت و رها کردن سطوح لازم و تکمیلی آن و تعیین حریم تفسیر کرد بدین سبب پروسه صیانت از میراث فرهنگی بصورت ناکارآمد و ناقص راهبری می شود.
نامه ضرغامی درباره ی حریم آثار به مقامات کشوری
خبر دیگر درباره ی حریم آثار تاریخی این که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نامه های جداگانه ای به رؤسای مجلس و تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای نگهبان، اصلاح مصوبه حریم آثار ثبتی را خواهان شد. عزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ضمن تقدیر و تشکر از اهتمام رییس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بررسی و تدوین نهایی برنامه هفتم توسعه، اصلاح بند پ ماده ۸۳ این برنامه مصوب را از طرف مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام خواهان شد. وی در این نامه که ۱۷ آبان ماه نوشته، از محمدباقر قالیباف خواسته بمنظور جلوگیری از تداخل امور دستگاهها، نسبت به اصلاح بند پ ماده ۸۳ قانون برنامه هفتم توسعه اقدامات لازم صورت گیرد. در این مصوبه، مسئولیت تدوین بخشنامه بازبینی حریم های آثار ثبتی پیشین و تعیین حریم آثار ثبتی جدید به وزارت راه و شهرسازی شورای عالی معماری و شهرسازی با همکاری این وزارتخانه محول شده است. در صورتیکه به تصریح بند ۱۲ ماده ۳ قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی مصوب ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی که به تأیید شورای نگهبان نیز رسیده است، موضوع «تعیین حریم بناها، مجموعه ها، محوطه ها و تپه های تاریخی ثبت شده و ضوابط آن» از وظایف و تکالیف اصلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.
انتصاب مدیران ۴ پرونده ثبت جهانی میراث فرهنگی علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور در احکام جداگانه ای، مدیران ۴ پرونده ثبت جهانی را منصوب نمود. بر این اساس، عبدالرسول وطن دوست مدیر پرونده ثبت جهانی «مسجد ایرانی» و محمدحسن طالبیان، مدیر پرونده ثبت جهانی «آسبادهای ایرانی» است. مدیران پرونده های «خانه های ایرانی و منظر فرهنگی ماسوله» و «قلعه فلک الافلاک و دره خرم آباد» به ترتیب مصطفی پورعلی و عطا حسن پور معرفی شده اند. قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی در این احکام، برنامه ریزی دقیق برای رفع موانع ثبت جهانی پرونده های مذکور و تدوین مطالعات نهایی این پرونده ها را برای ارسال در زمان مقرر خواهان شده است. در بخش دیگری از این احکام، مدیران پرونده ها مکلف شده اند با کمک جمعی دیگر از کارشناسان، پرونده های مذکور را تدوین کرده و در شورای ثبت جهانی به ریاست قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی نهایی کنند.
یک کاوش دیرینه شناسی تاریخ تفرش را متحول کرد شهرستان تفرش دو غار به اسامی غار علی خورنده و گاوخور در فاصله سه کیلومتری جنوب غربی تفرش و در نزدیکی روستای کوهین دارد که در ارتفاعات کوه نقره کمر، معروف به خشه واقع شده اند. غار علی خورنده تالاری با ابعاد بزرگ، ارتفاعی ۱۰ متری و حوضچه دارد. جذابیت این غار به یک چاه عمیق با عمق پنج متر به نام حمامک و حفره ای دیگر به نام مسجدک هست که در این غار قرار گرفته است. ولی حالا کارهای یک معدن در فاصله ده متری از آن سبب نارضایتی مردم شده است چون می گویند فعالیت این معدن موجب خشک شدن چشمه هایی می شود که زمینهای آنها را آبیاری می کند. باتوجه به اهمیت منطقه به لحاظ تاریخی و طبیعی مردم در یک سال و نیم گذشته درخواست دادند که این غارها ثبت اضطراری و حضور باستان شناسان در منطقه شوند. بعد از ثبت ملی، پژوهشگاه میراث فرهنگی مجوز گمانه زنی بمنظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم غار علی خورنده و گاوخور به سرپرستی علی هژبری را صادر کرد و هشت گمانه در محوطه زده شد. هژبری جهت بررسی های بیش از گروهی متشکل از متخصصان میان رشته ای باستان شناس، مردم شناس، زمین شناس، گیاه شناس، حشره شناس، باستان جانورشناس، غارشناس و مستندشناس به مدت ۴۰ روز کمک گرفت و در این منطقه حاضر شد. هژبری در شناسایی اولیه، یک کتیبه یونانی، گورستان اشکانی و محوطه استقراری پیدا کرد همین طور افزون بر این دو غار پنج غار دیگر را هم شناسایی کرد. اسامی ۶۸ کشور پیشنهادشده برای لغو روادید اعلام شد لغو روادید با کشورهای خارجی با هدف افزایش گردشگران ورودی و تسهیل سفر به ایران در حالی از طرف وزارت میراث فرهنگی به دولت پیشنهاد شده است که بررسی نام تعدادی از کشورها نشان میدهد این طرح درباره ی آنها به زودی اجرا نخواهد شد همین طور تعدادی از این کشورها سیاست اجرای طرح لغو روادید را نه فقط با ایران اجرا نخواهد کرد بلکه با هیچ کشوری اجرا نمی کنند. از طرفی برخی از این کشورها نیز در عرصه کشورهایی قرار دارند که سفر به آنها برای ایرانیها دشوار است یا این که گردشگران آن کشورها، ایران را در لیست سفرهای خود ندارند. با اینحال امید برای لغو روادید با آنها همچنان وجود دارد. اجرای طرح لغو روادید با کشورهای دیگر بارها از طرف وزارت میراث فرهنگی با عددهای مختلفی بیان شده است یک دفعه ۵۰ کشور یک دفعه ۶۰ و یک دفعه بیش از ۶۰ کشور اعلام گردید. علی اصغر شالبافیان معاون گردشگری در روز ۱۷ بهمن سال ۱۴۰۱ از پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی برای لغو روادید با ۵۰ کشور آگاهی داده و اظهار داشته بود: این کشورها همچون بازارهای نوظهور که ظرفیت جمعیتی و درآمدی مناسبی دارند و برخی کشورهای همسایه را در برمی گیرد.
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی هشتم مهر امسال هم در زنجان اظهار داشت: لغو روادید ۶۸ کشور دیگر پیشنهاد داده شده است تا در وزارت امور خارجه و سایر نهادها بررسی شود و بطور قطع بعد از بررسی فرآیندها، تعداد کشورها در حوزه لغو روادید افزایش خواهد یافت. لیست نهایی تا کنون نشان میدهد که ۶۸ کشور پیشنهاد شده است. اسامی این کشورها عبارتند از: آرژانتین، آفریقای جنوبی، اندونزی، اردن، اروگوئه، ازبکستان، استونی، اسلواکی، اسلوونی، اکوادور، الجزایر، امارات، بحرین، بولیوی، بوسنی و هرزگوین، برزیل، بلاروس، بلغارستان، بورکینافاسو، پاراگوئه، پرو، تانزانیا، تاجیکستان، تایلند، ترکمنستان، تونس، چک، روسیه، رومانی، ژاپن، ساحل عاج، سنگاپور، سنگال، سودان، سیشل، شیلی، صربستان، عربستان، غنا، فنلاند، قبرس، قرقیزستان، قزاقستان، قطر، کامرون، کرواسی، کره جنوبی، کلمبیا، کومور، کویت، گینه، لهستان، لوکزامبورگ، لیبی، لیتوانی، مالزی، مالدیو، مجارستان، مقدونیه، مکزیک، موریس، مالی، ماداگاسکار، نیجر، ویتنام، یمن، یونان، و هندوستان
ایجاد سایت موزه و آرکئوپارک در آینده
در این هفته از حوزه دیرینه شناسی خبر دیگری رسید و آن هم این که حجت دارابی سرپرست کاوش و دانشیار دیرینه شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه اظهار داشت: محوطه باستانی چغاگُلان که در شهرستان مهران از توابع استان ایلام قرار دارد، بیشترین توالی استقراری مربوط به شروع دوره نوسنگی را در ایران و شرق هلال حاصل خیز داراست و از جهت مطالعه چرایی و چگونگی نوسنگی شدن جوامع و گذار آنها از گردآوری و شکار ورزی به تولید غذا در کوهپایه های زاگرس اهمیت بالایی دارد، اما مطالعات در رابطه با نوسنگی شدن و شروع کشاورزی و روستانشینی در ایران در مقایسه با کشورهای همجوار در غرب آسیا بصورت بسیار ناچیزی مورد توجه قرار گرفته و از این جهت کاوش گسترده در محوطه چغاگُلان بسیار اهمیت دارد.
این عتیقه شناس اشاره کرد: این محوطه ابتدا توسط مرحوم علی محمد خلیلیان شناسایی و معرفی و سپس توسط جبرئیل نوکنده تعیین عرصه شد. در سالهای ۲۰۱۰-۲۰۰۹ میلادی نیز هیأتی از دانشگاه توبینگن آلمان به سرپرستی محسن زیدی و نیکلاس کُنارد آنرا لایه نگاری کرد، اما در سالهای اخیر مورد غفلت واقع شده و در اثر کارهای کشاورزی و حفاری های بدون مجوز به شدت لطمه دیده است. از ین جهت، انجام جستجوهای گسترده و بلندمدت نه فقط اطلاعات بی بدیلی را در حوزه ماهیت ورود انسان به دنیای نوسنگی در زاگرس به دست می دهد، بلکه بستری را برای ممانعت از تخریب بیشتر محوطه با کاربست امور حفاظتی در آن به وجود می آورد.
وی با بیان اینکه، فصل اول کاوش چغاگُلان از اواسط مهرماه شروع شده و تا حالا شواهد بسیار جالب توجهی در رابطه با بافت معماری و فضاهای مسکونی و آئینی و نیز بافت صنعتی به دست آمده اضافه کرد: کشف کوره تنوره ای برای پخت گچ همچون با اهمیت ترین دستاوردهای کاوش به حساب می آید، برای اینکه آنرا باید به عنوان قدیمی ترین کوره گچ پزی قلمداد کرد که تا حالا یافت شده است. این مساله همین طور می تواند نگاه پژوهشگران و صاحبنظران درباره ی نقش و اهمیت کارهای غیر معیشتی در روند نوسنگی شدن جوامع را نیز تغییر دهد، بطوریکه علاوه بر مساله اهلی سازی حیوان و گیاه، طیف مختلفی از تغییرات بنیادی را باید در زندگی انسان طی این دوره جست و جو کرد. نمایش دو ساعت دیده نشده در موزه زمان محمدرضا عسگری رییس موزه زمان در جمع خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی که از این موزه دیدن کردند اظهار داشت: مرمت ساختمان موزه در سالهای قبل و در چند مرحله انجام شده است. مرمت کلی گچبری و نقاشی ساختمان نیز انجام شد. سقف ساختمان موزه تغییری نداشته اما مرمت گچبری و نقاشی های ریخته و مقرنس ها انجام شده است. وی اظهار داشت: ساعتی معروف به بادبزنی داریم که چون شبیه به بادبزن هست این اسم را برای آن انتخاب نموده اند. کوچک ترین ساعت موزه هم یک ساعت انگشتری است. هر دوی این ساعت ها در خزانه موزه نگهداری می شده و مقرر است به مجموعه ساعات موزه اضافه شود.
عسگری با اعلان اینکه این ساعت ها متعلق به قرن نوزدهم هستند، اظهار داشت: ساعت انگشتری و بادبزنی تا کنون نمایش داده نشده است ما امیدواریم بتوانیم تعدادی از ساعت ها را از مخزن بیرون آورده و به نمایش بگذاریم.
منبع: ftour.ir
