به گزارش تور مسافرتی، جشن سده از نوروز هم قدیمی تر است و ردپای آنرا میتوان در شعر شعرای ۱۱۰۰ سال پیش پیدا کرد. حالا این جشن به صورت مشترک با تاجیکستان جهانی شده است.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ دهم بهمن ماه هر سال روزی است که در آن جشن سده یکی از جشن های باستانی برگزار می گردد. جشنی با هزاران سال قدمت و قدیمی تر از نوروز.
روایت های مختلفی در رابطه با ریشه جشن سده وجود دارد. یکی این که می گفتند دهم بهمن روزی بوده که تعداد انسان ها روی کره زمین به عدد ۱۰۰ رسیده است.
دیگری آن است که می گویند دهم بهمن صدمین روز زمستان بوده است. از این جهت که اول آبان ماه را آغاز فصل سما و زمستانی شدن آب و هوا می دانسته اند. همینطور از روز دهم بهمن تا روز اول بهار هم صد روز مانده است.
این صد روز نه به احتساب روزها و حذف شب ها، بلکه چون آتش کشف شده است، شب ها هم مانند روزها گرم و روشن بوده و روز شمرده می شده است.
پس دهم بهمن را جشن سده نامیده اند. اما بعضی می گویند که سده هیچ ارتباطی با عدد صد ندارد بلکه این واژه اوستایی به مفهوم طلوع است.
در هر حال جشن سده که جشن پیروزی نور بر تاریخی است با آغاز بهار و پایان زمستان جشن گرفته می شود. این جشن حالا هم در بین زرتشتیان اهمیت زیادی دارد و جزو جشن های ملی زرتشتیان به حساب می آید.
به همین دلیل آتش افروزی کرده و برای آن هیزم های زیادی جمع می کنند و در یک مکان وسیع آتش می زنند. آنها دور آتش جمع می شوند و شادی می کنند.
خواندن شعر سده در شاهنامه، پرش از روی آتش، خوردن غذاها و تنقلات مخصوص و پوشیدن لباس های نو و رنگی بخشی از آداب این جشن است.
این جشن مهم در شهر های یزد و کرمان در سطح گسترده ای برگزار می گردد. این جشن که ریشه در تاریخ و فرهنگ مردم دارد، سبب ایجاد همدلی، اتحاد ملی، تقویت روحیه ملی و حفظ تاریخ ایرانی می شود.
این رویداد که زمان بزرگداشت آن ۱۰ بهمن هر سال است، در ۱۵ آذر سال ۱۴۰۲ به صورت مشترک به نام ایران و تاجیکستان در شهر کاسان بررسی و ثبت لیست جهانی یونسکو شد که بیست و چهارمین عنصر میراث ناملموس ایران در این سازمان به حساب می آید.
علیرضا حسن زاده مدیر پروژه ثبت جهانی سده و رئیس پژوهشکده مردم شناسی در رخداد فرهنگی بزرگداشت ثبت جهانی جشن سده بیان نمود: اولین چیزی که سده به ما می گوید دعوت به زیست سالاری است. هیچ مدل و الگویی از توسعه در جهان نیست که اگر بر پایه زیست سالاری نباشد به توسعه پایدار ختم شود.
در سرزمینی که جشن سده در آن برگزار می شود نباید هوا آلوده باشد
وی اضافه کرد: آتش همچون آب، خاک و باد نماد روشنایی و پاکی است و باید بیندیشیم به این که در سرزمینی که جشن سده در آن برگزار می شود نباید هوا آلوده باشد. نباید مازوت سوزانده شود، دریاچه ها خشک و رودخانه ها گرفتار آلودگی صنعتی باشند ما باید بیندیشیم به این که در سرزمینی که نوروز و سده جشن گرفته می شود مدل توسعه باید مورد بازاندیشی قرار گیرد.
حسن زاده ضمن اشاره به مقوله دعوت به فرهنگ شادمانی اضافه کرد: سده یکی از چشم اندازهای فرهنگ شادمانی در ایران است. به فرهنگ شادمانی در ایران باید بیشتر بها دهیم از منظر گفتمانی در مورد فرهنگ شادمانی هنوز ابهاماتی در ایران وجود دارد.
باید یک توافق عام بر آمده از گفتگو در ایران شکل بگیرد و در این راه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و پژوهشگاه نقش کلیدی دارند که در این خصوص پیشنهاد تدوین اطلس فرهنگ شادمانی را عرضه کرده ایم.
وی ضمن اشاره به مقوله دیپلماسی میراثی اظهار نمود: هر جا می خواهید برای ایجاد ارتباط پل بزنید میراث فرهنگی به کمک شما می آید، برایتان خندق و دیوار نمی کشد، حصارها را بالا نمی برد میراث فرهنگی به سمت گفتگو پنجره می گشاید. ما فعالان حوزه علوم میراثی گله مندیم که چرا نباید میراث فرهنگی مبنای یک دیپلماسی قدرتمند بعنوان دیپلماسی میراثی در جهان باشد.
مدیر پروژه ثبت جهانی سده در ادامه با دعوت از سیاستگذاران ایران برای اندیشیدن به سرمایه های فرهنگی این سرزمین اظهار داشت: ایران پل اتصال شرق و غرب بوده و فرهنگ ما پل های زیادی برای اتصال به دنیا دارد. ما می توانیم میراث فرهنگی را به پلی برای ارتباط ایران و جهان تبدیل نماییم.
رئیس پژوهشکده مردم شناسی اضافه کرد: آئین های ایرانی در واقع نماد تنوع فرهنگی و همبستگی ملی اند و نمونه آن جشن سده است. از خراسان تا زرتشتیان ایران و … در پرونده سده هم به حضور کلیمیان، آشوریان، مسیحیان و… اشاره شده تا داوران متوجه شوند که تمام ادیان برای همدیگر ارزش و احترام قائل اند.
حسن زاده ضمن اشاره به این که جای منشور تنوع فرهنگی و همبستگی ملی در ایران خالی است و این یک حمایت جدی می طلبد اضافه کرد: این سرزمین دشمنانی دارد که یکپارچگی ایران برای آنها سنگین است باید نشان دهیم که دولت پایدار و هویت ایرانی هر دو به همزیستی و یگانگی اقوام ایرانی اعتقاد دارند.
دو جشن و یک اتفاق
فرزانه گشتاسپ دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هم به جنبه هایی از برگزاری جشن سده اشاره کرده و معتقد است: در ایران همواره دو جشن با آتش افروزی بزرگ برگزار می شده است که ردپای اسطوره های کهن ایران باستان که به اوستا می رسد را در این جشن ها میتوان یافت.
یکی از آنها سده و دیگری جشنی است که در روز اشتاد ماه آذر توسط زرتشتیان برگزار می گردد و در تقویم خودشان همزمان با ۲۵ آذر بوده است. اگر بخواهیم این دو جشن را با یکدیگر مقایسه نماییم به سه وجه مشترک می رسیم که به ما نشان می دهند این دو جشن یک اتفاق هستند.
دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه خاطرنشان کرد: جشن سده متعلق به همه ایرانی ها است البته شاید بتوان برای زرتشتیان عزیز نقش مراقبی خاصی را متصور شد برای پاسداری از این جشن ولی تمام ایران در آن سهیم هستند و باید تمام جزئیات آئینی جشن سده ثبت و ضبط شود و بی ربط نیست که این روز تعطیل عمومی اعلام گردد تا همه ایرانی ها در برگزاری این جشن سهیم باشند.
افشین نمیرانیان رئیس انجمن زرتشتیان تهران معتقد است: ما زرتشتی ها مفتخر هستیم به این که در خلال سده های گذشته پاسبان خیلی از آئین های کهن کشور بوده ایم، این را وظیفه خود می دانیم و به آن فخر نمی فروشیم چونکه از ته قلب این کار را انجام داده ایم.
وی ضمن اشاره به ردپای برگزاری جشن سده در ۱۱۰۰ سال پیش در شعر شعرا اظهار داشت: متأسفانه برگزاری این مراسم کم کم در مقطعی از تاریخ به فراموشی سپرده شده است. امروز که خرسند هستیم از ثبت جهانی جشن سده بنظرم به صورت ویژه باید از زرتشتیان کرمان تشکر نماییم چونکه که همواره به صورت شایسته و متمرکزتر از شهرهایی همچون یزد و تهران این جشن را از سال های دور برگزار می کردند.
منبع: ftour.ir
