تور مسافرتی: به گزارش تور مسافرتی، قلعه شوش یادگاری از دوره قاجار در استان خوزستان است که تکه ای از چغازنبیل و کاخ داریوش را در خود به امانت محفوظ داشته است.
خبرگزاری مهر؛ گروه استان ها: قلعه شوش یادگاری از دوره قاجار در استان خوزستان است که تکه ای از چغازنبیل و کاخ داریوش را در خود به امانت محفوظ داشته است. این قلعه که از جاهای دیدنی شوش به شمار می آید، در نزدیکی خیلی از جاذبه های تاریخی این شهر قرار دارد.
قلعه شوش یا قلعه فرانسوی ها مکانی مناسب برای افراد مشتاق تاریخ و معماری تلفیقی ایرانی اروپایی است. در این قلعه چشم انداز زیبایی از شهر را قابل مشاهده می باشد.
قلعه شوش در حقیقت در امتداد حفاری های باستان شناسان در سایت تاریخی شوش تولید شده است و به صورتی یادگاری از آن دوره شمرده می شود. در بین دیوارهای این قلعه آجرهای کتیبه مانندی با خط میخی به چشم می خورند که همگی از منطقه باستانی شوش به دست آمده اند؛ آجرهایی که از عوامل اصلی جذابیت این قلعه هستند.
قلعه شوش از جاهای دیدنی استان خوزستان به شمار می آید و در شهر شوش و خیابان طالقانی روی تپه آکروپل واقع شده است. این قلعه تا مرکز شهر شوش، تنها دو کیلومتر (حدود چهار دقیقه) فاصله دارد. فاصله قلعه شوش تا شهر دزفول و اهواز به ترتیب، ۳۵٫۵ کیلومتر (۴۲ دقیقه) و ۱۱۸ کیلومتر (۹۵ دقیقه) است. قلعه شوش با تهران هم ۶۸۰ کیلومتر (هشت ساعت و ۱۰ دقیقه) فاصله دارد. این قلعه بر فراز تپه باستانی شوش در نزدیکی تعدادی از مشهورترین دیدنی های شوش مانند موزه شوش، کاخ آپادانا و آرامگان دانیال نبی قرار گرفته است.
نخستین بار، «بنیامین تودلایی» جهانگرد اروپایی در بازدید از منطقه شوش قدمت آنرا تشخیص داد. او بدون انجام هیچ نوع حفاری این منطقه را همان شوشان اعلام نمود که در تورات از آن یاد شده است.
داستان ساخت قلعه شوش را باید در تاریخچه حفاری های تپه باستانی شوش جست وجو کرد. نخستین حرکت های دیرینه شناسی در محوطه تاریخی شوش در سال ۱۸۵۱ توسط کنت لفتوس انگلیسی شروع شد. حدود ۳۰ سال بعد یک زوج فرانسوی به اسامی مارسل اوگوست دیولافوا و ژان دیولافوا به ایران سفر کردند. آنها در سفرنامه خود توضیحات کاملی در مورد شهر باستانی شوش ثبت و بعد از بازگشت به فرانسه مدیر موزه لوور را قانع کردند تا هزینه تحقیقات دیرینه شناسی در شوش را بپذیرد. بدین سان با وساطت پزشک فرانسوی ناصرالدین شاه، دکتر تولوزان، آنها موفق شدند با دربار ایران قراردادی برای کاوش تپه باستانی شوش ببندند. آنها تحقیق و کاوش در منطقه شوش را در تاریخ هفت دسامبر ۱۸۸۴ شروع کردند.
مطابق قرارداد بسته شده با دولت وقت، حق کاوش دیرینه شناسی در ایران به قیمت ۱۰ هزار تومان به فرانسوی ها واگذار شد. البته آنها باید آثار فلزی کشف شده را به ایران تحویل می دادند و سایر آثار را بطور مساوی میان دو کشور تقسیم می کردند. بند بعدی قرارداد هم این بود که در صورت تمایل ایران برای فروش آثار، کشور فرانسه در اولویت باشد.
مدتی بعد از ورود دیولافوا و همکاران وی به ایران، مخالفت های مردم بومی با حضور آنان در منطقه شروع شد و مردم برای ابراز مخالفت و اعتراض از دادن غذا و جای خواب به آنها امتناع می کردند. حضور گروه فرانسوی در منطقه مصادف با شیوع بیماریهای مختلف، باران های سیل آسا و خورشید گرفتگی شده بود؛ بلایایی که مردم محلی، آنرا ناشی از بی حرمتی این گروه خارجی به آرامگاه دانیال نبی می دانستند.
هیأت دیرینه شناسی بدون چاره و بدون مکانی برای اقامت در شوش، در حفاری و کاوش پیشرفت چندانی نکردند. آنها برای اقامت تنها می توانستند از چند خانه کپری بهره گیرند که برای زوار آرامگاه دانیال نبی تولید شده بود. مخالفت ها و محدودیت ها به تدریج سبب شد که دیولافوا و همکاران او بطور مخفیانه در اطراف محوطه باستانی شوش چادر بزنند و پس از مدتی اتاقک های گلی برای خود بسازند.
دیولافوا در دست نوشته های خود به این نکته اشاره کرده که زندگی کردن زیر چادر آسان نبوده است و با وجود مسلح بودن اعضای گروه، آنها نمی توانستند آثار باستانی کشف شده را زیر چادر نگهداری کنند؛ چونکه این کار اصلاً عقلانی نبود. در زمان حضور دیولافوا در شوش، هیچ اقدامی برای تأمین امنیت گروه صورت نگرفت.
دیولافوا و همکارانش با بی اعتنایی به تعهدات خود، حدود ۵۵ صندوق از آثار به دست آمده را از کشور خارج کردند و به فرانسه بردند. شاه وقت بعد از اطلاع یافتن از این موضوع، دستور توقف حفاری را داد. البته باید بدانید که در حین توقف کار، هیأت فرانسوی به بهانه جمع آوری وسایل به ایران باز می گردند و با رشوه دادن به شخصی به نام «میرزا تقی خان»، بیش از ۳۰۰ صندوق دیگر از اشیای باستانی را هم از کشور خارج می کنند.
ساخت قلعه شوش
هیأت اول دیرینه شناسی فرانسوی برخلاف تعهدات خود، خیلی از آثار باارزش کشف شده در تپه شوش را از کشور خارج کردند؛ بعد از خروج دیولافوا از ایران، در ۱۲ مه ۱۸۹۵ میلادی، دولت فرانسه بار دیگر مذاکرات را با مظفرالدین شاه قاجار شروع کرد تا در نهایت موفق شد با اهدای ۵۰ هزار فرانک طلا به شاه، امتیاز انحصاری حفاری برای ۶۰ سال در تمام خاک ایران را دریافت کند (البته این قرارداد پس از ۲۷ سال توسط مجلس شورای ملی لغو و اداره عتیقات راه اندازی می شود).
همچنین ۲ سال بعد هیأت دیرینه شناسی فرانسوی به سرپرستی «ژاک دمورگان» وارد ایران شد و کاوش ها را باردیگر در تپه باستانی شوش شروع کرد. او به مدت ۱۵ سال رهبری تیم دیرینه شناسی در شوش را بر عهده داشت. دمورگان با جلب موافقت دولت فرانسه، بودجه ای برای ساخت مکانی امن دریافت کرد تا هیأت کاوش بتوانند به آسانی و در امنیت کامل و در کنار تپه تاریخی به کارهای خود ادامه دهند.
ژاک دمورگان و تیم همراه وی در سال ۱۸۹۷ با بهره گیری از خشت ها و آجرهای به دست آمده از دوره های مختلف در تپه شوش در قسمت شمالی تپه تاریخی آکروپل، قلعه ای با معماری قرون وسطایی ساختند که به آن شاتو (به مفهوم قصر در زبان فرانسوی) گفته می شد. این قلعه با نظارت خاندان فیلی، چند مهندس دزفولی و کمک کارگران ایرانی شهر دزفول ساخته شد و برای چند سال متوالی محل نگهداری اشیای مهم، اسناد مربوط به حفاری و محل استراحت هیأت فرانسوی بود.
نمای قلعه شوش
به گفته پروفسور ارفعی، فرانسوی ها بیش از آنکه بدنبال شناخت علمی و تاریخی باشند بدنبال کشف عتیقه بودند. آنها حتی ارزش تاریخی این اشیای عتیقه را نادیده می گرفتند. بعدها «رومن گیرشمن»، مسئول تحقیقات دیرینه شناسی چغازنبیل در قلعه شوش سکونت کرد. وی هیچگاه بچه دار نشد و همه می گویند نفرین سازنده زیگورات چغازنبیل (اونتاش ناپیریشا) گریبان او را گرفته است؛ همان نفرینی که گریبان آشور بانی پال (پادشاه آشوری) را هم گرفته بود.
قلعه شوش با نان قلعه آکروپل هم مشهور است؛ چونکه در کنار تپه آکروپل قرار دارد. به این قلعه «موزه آجر» یا «چغازنبیل کوچک» هم می گویند؛ چونکه در ساخت بخشهایی از آن از آجرنوشته ها و کتیبه های کشف شده از کاخ آپادانای شوش (کاخ داریوش هخامنشی) و آجرهای زیگورات چغازنبیل شوش استفاده کردند.
در سالهای بعد از ۱۳۵۰ قرار شد تا هیأت فرانسوی در ازای دریافت مبلغی، تعدادی کارآموز جوان ایرانی بپذیرند. از آنجائیکه فضای کافی برای اقامت این کارآموزان در قلعه وجود نداشت، با کمک مالی سازمان ملی صیانت از آثار باستانی ایران، نخست وزیر و برخی مؤسسات فرانسوی، هشت اتاق، یک سالن و یک آبدارخانه در بالای انبار جنوبی حیاط اول و همین طور یک آتلیه نقشه کشی در سمت شرقی حیاط اول ساخته شدند. به این ترتیب، آخرین الحاقات به این قلعه در زمان ریاست ژان پرو انجام شد.
قلعه آکروپل در زمان های جنگ تحمیلی ایران و عراق، مورد حمله دشمن قرار گرفت و صدمه های بسیاری را متحمل شد. این قلعه از سال ۱۳۷۱ تغییر کاربری داد و به عنوان موزه ای برای نگهداری اشیا و آثار تاریخی کشف شده از شهر شوش راه اندازی شد.
پیگیری ها و مکاتبات دولت ایران برای بازپس گیری (اسناد و مدارک) قلعه فرانسوی ها منجر به تحویل اسناد و مدارک این قلعه در سال ۱۳۷۳ از طرف دولت فرانسه به ایران شد. این قلعه تا سال ۱۳۷۳ چند بار مورد استفاده، مرمت و بازسازی اصولی قرار گرفت اما در یک مرمت غیر استاندارد در سال ۱۳۷۵، صدمه های جدی به این قلعه وارد شد. تیم غیر حرفه ای مرمت کاران، بخشهایی از اتاق ها و راهروهای قلعه شوش را رنگ آمیزی کردند و به اصالت بنا آسیب بسیاری زدند.
دیوارهای قلعه شوش
بنای قلعه شوش در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۳۹۸۳ در لیست میراث ملی ایران به ثبت رسید؛ با این وجود از این بنا محافظت اصولی نمی شود و بازدیدکنندگان این جاذبه بیشتر با یک مخروبه طرف هستند تا یک قلعه تاریخی.
یکی دیگر از نکات مهم در رابطه با قلعه شوش، استفاده از آجرهایی با خط عیلامی است؛ آجرهایی که در ساخت قلعه مورد استفاده قرار گرفته اند. برخی افراد معتقدند که استفاده از این آجرها کاری غیر اخلاقی و نادرست بوده است و قابل پذیرش نیست؛ در این بین، برخی هم براین باورند که اگر آجرها در دیوارهای قلعه آکروپل مورد استفاده قرار نمی گرفتند، تا حالا تعداد زیادی از آنها از بین رفته بودند؛ بعلاوه وجود این آجرها سبب می شود تا افراد بیشتری به بازدید از قلعه شوش بیایند.
امید می رود که با توجه بیشتر مسؤولان، بنای این قلعه مورد عملیات مرمت اصولی قرار بگیرد تا نسل های بعد بتوانند شاهد شکوه قلعه آکروپل باشند. چند سال پیش در بهمن ماه ۱۳۹۳ شمسی آثاری در قلعه شوش پیدا شد که تا آن زمان ناشناخته مانده بود. آثار به دست آمده دربردارنده تصویری از معبدی کلبه ای، قایق بادبانی سفالی، انبوهی از مُهرهای کتیبه دار و گِل نبشته هایی از تمدن کهن ایلام بودند.
معماری قلعه شوش
معماری قلعه شوش شبیه به بناهای دوران قرون وسطای اروپا است اما می توان المان های معماری ایرانی را هم در آن مشاهده کرد. اغلب قلعه ها در مکان هایی مرتفع ساخته می شوند؛ چونکه کاربری اصلی آنها از گذشته حفاظت و مراقبت بوده است و بنا بر این باید در نقطه ای بنا می شدند که دید دید خوبی نسبت به محیط اطراف داشته باشد.
قلعه شوش بمنظور ایجاد مکانی برای مراقبت از اشیای پیدا شده و همین طور استقرار هیأت فرانسوی در شهر شوش بنا شد؛ بنا بر این آنرا در بلندترین نقطه شهر و بصورت پلکانی ساختند.
قلعه شوش پلانی ذوزنقه ای شکل دارد و بسیار بزرگ است. معماری این قلعه بطور کامل با نحوه ساخت بناها در دوران قرون وسطای اروپا تطابق دارد؛ این هم خوانی در حدی است که تعدادی از تاریخ دانان براین باورند که این بنا به قلعه باستیل در پاریس فرانسه شباهت دارد. قلعه باستیل پاریس، یک زندان بود که آنرا با نام باستیل سن آنتوان هم می شناختند. به باور خیلی از تاریخ دانان، فتح قلعه باستیل در قرن ۱۴ میلادی سرآغاز انقلاب فرانسه بوده است.
قلعه شوش بطور کامل از خشت تولید شده است و روی آنرا با آجر پوشانده اند تا استواری بیشتری داشته باشد. در معماری قلعه شوش به آسانی می توان ترکیبی از معماری ایرانی و معماری اروپایی را تماشا کرد؛ چونکه با وجود نمای بیرونی شبیه به قلعه های اروپایی، طاق های نعل اسبی و درگاه های قوسی آن الهام گرفته از معماری ایرانی هستند. نقاشی های تلفیقی شرقی اروپایی همچون تزئینات قلعه شوش به شمار می آیند. معماران اصلی این بنا دو تن از معماران دزفولی بودند.
بخش های قلعه شوش
قلعه شوش را می توان به دو حیاط بزرگ بخش های اطراف و سه ورودی تقسیم کرد که یکی از آنها مسدود شده است. ورودی اصلی قلعه در سمت شرق قرار داشته و در کنار برج به درب اصلی حیاط می رسیده و از آنجا بوسیله پله هایی به حیاط اصلی اتصال پیدا می کرده است. دورتادور بخش داخلی این قلعه ذوزنقه شکل (قاعده کوچک آن) ازطریق یک راهرو احاطه شده است؛ راهرویی که در آن چند ردیف اتاق به چشم می خورند که درب همه آنها به حیاط باز می شود. دیگر بخش های قلعه مانند آشپزخانه، ناهارخوری و انبار در سمت شرقی قلعه تعبیه شده بودند.
ظاهراً طبقه دوم قلعه شوش با سقف شیروانی و پنجره های آهنی بعد از سال ۱۹۶۷ و در زمان ژان پرو به آن اضافه شده و به عنوان ناهارخوری کاربرد داشته است. در سه اتاق تو در تو در سمت شرقی، پس از آشپزخانه، نقاشی های دیواری به تقلید از هنر بین النهرین، به ویژه آشور و ایران و همین طور خدمه و نگهبانان دوره قاجار دیده می شوند.
در زمان تعمیر گچ دیوار، یک نقاشی از مردی خارجی با کلاه اروپایی آشکار شد که به احتمال زیاد تصویر سومین رئیس هیأت دیرینه شناسی در شوش باشد. روبه روی درب ورودی حیاط بالا، پیش از شروع پله ها، هم اتاقی وجود دارد که سقف آن قسمتی از حیاط را تشکیل می دهد. از این اتاق برای نگهداری گنجینه و آثار کشف شده از تپه باستانی شوش استفاده می شده است.
قلعه شوش چهار برج دیدبانی در گوشه های شمالی دارد که در گذشته هرکدام از آنها کاربری خاصی داشته است. برج شمال غربی مربع شکل و برج شمال شرقی، دایره ای شکل و دارای یک طبقه با سقف گنبدی بوده است. طبق اسناد تاریخی از برج شمال غربی به عنوان کبوترخانه هم استفاده شده است.
یکی از حیاط های قلعه شوش مانند تمامی قلعه های تولید شده در قرون وسطا در ارتفاع بیشتری قرار گرفته است و زیر آن دو فضای تالار مانندی دیده می شوند که به زیرزمین شباهت دارند. در بالاترین بخش قلعه شوش هم یک اتاقک شیشه ای تعبیه شده است که با نام «کلاه فرنگی» شهرت دارد اما کاربری آن تا به امروز بطور دقیق مشخص نشده است.
حیاط جنوبی پایین دارای دو ورودی دو سویه است که بصورت یک شیب و یک راه پله در سمت دیگر به پیشخوانی گرد منتهی می شوند. تراس های غربی و شرقی قلعه هم بمنظور تقویت و پشتیبانی دیوارهای اصلی در زمان گیرشمن به بنا اضافه شدند.
قلعه شوش محل استقرار باستان شناسان فرانسوی و ابزارآلات آنها بود؛ بنا بر این یادگارهایی از کارها و کارهای آنان بین سالهای ۱۸۹۵ میلادی تا بعد از انقلاب اسلامی در قلعه باقی مانده است؛ آثاری که بازدید از آنها برای افراد مشتاق دیرینه شناسی و تاریخ، بسیار جذاب است.
دستگاه تقطیر آب (به احتمال زیاد از آب تقطیر شده توسط این دستگاه، برای ظهور و چاپ تصاویر آنالوگ استفاده می کردند)، دستگاه پرس و مته دستی جهت استفاده های متفرقه، یک دستگاه ماشین لندروور، جک دستی برای بالا بردن اشیای سنگین در محوطه باستانی شوش، دمنده زغال سنگ برای افزایش حرارت زغال سنگ، گاری چهار چرخ، بالابر دستی و… همچون آثار موجود در قلعه شوش هستند.
جاهای دیدنی اطراف قلعه شوش
موزه شوش در سال ۱۳۴۵، با همکاری استانداری خوزستان، هیأت دیرینه شناسی فرانسوی و معماران شهر دزفول در کنار قلعه و محوطه باستانی شوش راه اندازی شد. این موزه یکی از مهم ترین موزه های اشیای ایران باستان است و آثار باارزشی را از دوره های مختلف تاریخی در خود جای داده است. موزه شوش در باغ بزرگی قرار دارد و از مهم ترین آثار آن می توان به سرستون های دوره هخامنشی در محفظه های شیشه ای اشاره نمود.
موزه شوش دارای چهار سالن متصل به هم است که به ترتیب آثاری از دوره قبل از تاریخ، عیلامی ها، هخامنشی، اشکانی تا دوران اسلامی شهر شوش و شهرهای دیگر مثل مسجد سلیمان، ایذه و محوطه های دیرینه شناسی آکروپل، هفت تپه و بردنشانده در آنها در معرض نمایش هستند.
دانیال یکی از پیامبران بنی اسرائیل است که در قرن هفتم قبل از میلاد، در بابل می زیست. او بعد از مدتی به همراه عده ای از قوم یهود به ایران مهاجرت کرد و در شوش ساکن شد. تبار دانیال نبی به پسر چهارم از همسر اول یعقوب بر می گردد. زمان دقیق زندگی دانیال مشخص نیست؛ اما گفته می شود او تا سال سوم زندگی کوروش هخامنشی زنده بود.
گنبد آرامگاه دانیال نبی، اورچین و دوپوسته است و نمونه ای بی نظیر در ایران به شمار می آید که از همه جای شهر دیده می شود، آرامگاه دانیال نبی از آثار ثبت شده ملی شوش است که در سال ۱۲۴۹ خورشیدی به دستور روحانی شیعه جعفر شوشتری و به دست حاج ملاحسین معمار ساخته شد. این ساخت و ساز بعد از سیل ویرانگری صورت گرفت که در همان سال، سبب تخریب بنای قبلی شده بود. این آرامگاه هرساله پذیرای تعداد زیادی از زوار مسلمان و غیرمسلمان و همین طور گردشگران ایرانی و خارجی است.
آرامگاه دانیال نبی، گنبدی اورچین و دوپوسته دارد که نمونه ای بی نظیر در ایران بشمار می رود. این گنبد ۲۵ طبقه مضرس دارد و ارتفاع آن هم در حدود ۲۰ متر است. پوسته خارجی گنبد کارکرد نمادین دارد که از دور و از تمام نقاط شهر و حتی خارج از شهر به چشم می خورد. گنبد موزه آبادان هم با الهام از آرامگاه دانیال نبی تولید شده است.
آرامگاه دانیال نبی از سمت غربی با کاشی کاری های ایرانی اسلامی تزئین شده است؛ در صورتیکه از سمت شرقی دو مناره به ارتفاع حدود ۱۰ متر در دو طرف به چشم می خورند. ورودی این بقعه مانند کنیسه های یهودیان در سمت شرقی واقع شده است.
کاخ آپادانا یکی از شکوهمندترین بناهای تاریخی در ایران و حاصل معماری شگرف ایرانی است که در زمان هخامنشیان (سال های ۵۱۵ تا ۵۲۱ پیش از میلاد) به دستور داریوش بزرگ روی بقایای تمدن عیلامی ها بنا شد. این کاخ در محوطه قلعه شوش قرار دارد و در حفاری های سالهای ۱۳۱۱ تا ۱۳۱۴ از زیر خاک بیرون آمد.
حدود ۷۰ سال بعد کاخ آپادانا در لیست آثار ملی ایران ثبت گردید و در سال ۲۰۱۵ هم به ثبت جهانی رسید. این کاخ در حقیقت کاخ زمستانی پادشاهان هخامنشی بوده که از واحدهای مختلفی همچون تالار بار عام، حرم سرا، دروازه و کاخ پذیرایی و سه حیاط مرکزی تشکیل می شده است.
در زمان کاوش باستان شناسان در کاخ آپادانا سنگ نبشته معروف کاخ آپادانا شوش کشف شد؛ کتبیه ای که به دوره پادشاهی داریوش اشاره دارد و روی آن به نقل از داریوش بزرگ نوشته ای حک شده که بیان کننده شرح ساخت کاخ آپادانا است. این کاخ ستون هایی مدوری دارد که پایه های آن با گل ۱۲ پر لوتوس یا نیلوفر آبی تزئین شده است و در بالای این ستون های ۱۸ متری، سرستون هایی بزرگی به شکل دو گاو شاخدار قرار دارند. این ستون های بدون ملاط با بست های سربی به هم متصل شده اند. نقش برجسته های سربازان هخامنشی یا سپاه جاویدان، گل نیلوفر آبی یا همان لوتوس و شیر شاخدار، وجه تمایز کاخ شوش از دیگر بناها و کاخ های تاریخی هستند. تمامی این نقوش با آجر لعابدار (پیتورسک) تولید شده اند.
کاخ شاوور یا کاخ اردشیر دوم متشکل از تالار باشکوهی است که ۶۴ ستون سنگی دارد. ستون های این کاخ مشابه ستون های کاخ آپادانای شوش هستند؛ با این تفاوت که نسبت به آنها ارتفاعی کمتر دارند. کاخ شاوور با دیوارهای خشتی در سمت غرب کاخ آپادانا قرار دارد و به دستور اردشیر دوم در کنار رود شاوور تولید شده است. این کاخ بطور اتفاقی در سال ۱۹۶۸ میلادی (۱۳۴۷ خورشیدی)، هنگامی که کشاورزان برای تسطیح قطعه زمینی در کناره غربی رود شاوور مشغول بکار بودند، توسط تیغه بولدوزر کشف شد.
چغازنبیل در نیمه دوم هزاره دوم قبل از میلاد به دستور یکی از پادشاهان ایلامی بمنظور پرستش و عبادت خدایان ایلامی ساخته شد؛ چغازنبیل نخستین اثر تاریخی ایران است که در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. محوطه ای که ۱۰۰ هکتار وسعت دارد و در حقیقت یک شهر بجای مانده از دوره ایلامی (دوره پیش از مادها) است. زیگورات چغازنبیل یا معبد چغازنبیل بنایی مطبق، اعجاب انگیز، شاخص و مهم ترین بنای باقی مانده از این شهر باستانی در پنچ طبقه و به ابعاد ۱۰۵ در ۱۰۵ متر است که بصورت هرم از پایین به بالا کوچک تر می شد و بر بلندای آن معبد کوچکی قرار داشت.
ارتفاع معبد چغازنبیل ۵۲ متر بوده که امروزه تنها ۲۵ متر آن در دو و نیم طبقه باقی مانده است. چغازنبیل در نیمه دوم هزاره دوم قبل از میلاد به دستور یکی از قدرتمندترین پادشاهان ایلامی برای پرستش و عبادت خدایان ایلامی ساخته و در سال ۶۴۰ قبل از میلاد، به فرمان آشور بانی پال، پادشاه آشوری ها، ویران شد.
منبع: ftour.ir
