به گزارش تور مسافرتی، گل مالی یکی از قدیمی ترین رسوم مردم لرستان در سوگواری های ماه محرم است آنها در غم از دست دادن عزیزانشان همین آیین را اجرا می کنند آیینی که بعنوان میراث ناملموس رواج دارد.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ همچون سوگواری ها و میراث ناملموسی که میان مردم ایران در سوگواری امام حسین (ع) رواج دارد، میراثی است که لرها آنرا دنبال می کنند و هنوز هم پس از سال ها به آن اعتقاد دارند و با یک باور قلبی همیشه در محرم آنرا اجرا می کنند. مردم لرستان با یک سنت قدیمی به نام «گِل مالی» یا «آئین گِل» در روز عاشورا عشق و ارادت خویش را به امام حسین (ع) نشان می دهند. گِل مالی، آئین گِل یا خٙه رٙه مالی آئینی است که مردم لر چه زن و چه مرد و کودک و بزرگسال در عزاداری های مختلف همچون در مرگ افراد خانواده یا سوگواری های مذهبی انجام می دهند. گل مالی یکی از قدیمی ترین آئین های سوگواری در لرستان است که در لیست آثار ملی به شماره ۵۳ به ثبت رسیده است. گل مالی یکی از قدیمی ترین آئین های سوگواری لرستان است به نحوی که امروز هم در خیلی از مناطق استان بخصوص خرم آباد شاهد اجرای این مراسم هستیم.
آن چه در همه تحقیقات و نظرات مشترک هست این است که گل مالی لرستانی ها، خاکی ترین و خالصانه ترین سوگواری ها برای سرور و سالار شهیدان است. در لرستان قدیم و بر مبنای آثار موجود همچون سنگ قبرها به خوبی درمی یابیم که از گذشته های دور در مرگ عزیزان، مراسم خاصی برگزار می شده و گل (خره) در سر گرفتن یکی از این رسومات بوده است. لرها سال ها در انتظار این روز می مانند و بهترین خاک یعنی خاکی که از پاکی آن مطمئن هستند را با آب و گلاب بهم می زنند و در پای خیمه ها و تکیه ها، حوضچه های گل تهیه می کنند. فرقی ندارد، زنان هم چادر و روسری شأن را گل مالی کرده و مردان هم از سر تا پا خودشان را گل مالی می کنند. تدارک تهیه گل را از روز تاسوعا و یا شب عاشورا می بینند و در نهایت روز عاشورا، دسته دسته پیر و جوان به سمت خیمه ها می شتابند تا غم بزرگشان را با انجام سنت گل مالی نشان دهند و این خاکی ترین سنتی است که پرشکوه تر و زیباتر از سالهای قبل برگزار می گردد.
این آئین خاص دارای چند مرحله است که از روز هفتم محرم معروف به روز تراش عباس آغاز می شود و تا پس از شام غریبان ادامه دارد. در روز تراش عباس، مردها به حمام می روند و بعد از اصلاح سر و صورت، لباس های تمیز می پوشند. در فاصله چند روز مانده به عاشورا، عده ای به سراغ جمع آوری هیزم می روند و اهالی محل بسته به نذری که دارند، به آنها هیزم می دهند. شهرداری هم درختان خشکیده سطح شهر را جمع می کند و در اختیار هیئت ها قرار می دهد. این هیزم برای برگزاری آتش استفاده می شود تا عزادارانی که در گل می افتند، خشک شده و در فصل زمستان از سرما حفظ شوند.
باآنکه برخی بر این باور هستند که خاک ریختن بر سر باعث سردی غم می شود اما مردم لرستان چندصد سال است که این خاک را بر سر خود ریخته و هنوز در عزاداری ماه محرم عزادار هستند. این آئین ریشه در تاریخ دارد و در شاهنامه فردوسی هم در داستان مرگ سهراب و سیاووش، صدها بیت دال بر خاک بر سر و تن گذاشتن دارد که نشان دهنده پیشینه تاریخی آئین گل مالی است.
در گذشته که پارچه سیاه کم بود، مردم تکه ای از دُور (سیاه چادر) را می بریدند و روی شانه خود می گذاشتند. سپس گل درست می کردند و روی شانه هایشان می مالیدند، به این نشانه که جسم ما از خاک است و به خاک برمی گردد. جالب اینجاست که بعضی از افراد گل را روی سر تصاویر بعضی از درگذشتگان خود می مالند تا آنها را هم در غم سوگواری امام حسین (ع) شریک کرده باشند.
منبع: ftour.ir
