به گزارش تور مسافرتی توتک، شیرینی سوغات استان البرز، مردم کرج بخصوص کلاکی هاست. این شیرینی که در عید پخته می شود به ثبت ملی هم رسیده است.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ: حسن شاه محمدی (البرز پژوه)
در کنار کارهای پایانی سال، خانواده های کلاکی برای استقبال از عید نوروز، پختن شیرینی توتک را هم انجام می دهند. بنا به رسمی دیرینه در روستای کلاک کهن و دیگر مناطق کرج در گذشته مبادرت به پخت و تهیه این شیرینی می شد. هم اکنون با وجود انواع شیرینی های سنتی و خارجی، خانواده هایی که به سنت ها پایبندند، به تهیه و پخت آن اقدام می کنند.
این نان شیرینی خوشمزه با کیفیت با سابقه چند صد ساله است که در گذشته به دلیل نبود شکر از شیره توت در پخت آن استفاده می شد. به همین علت هم نام آنرا توتک گذاشته اند. شیرینی توتک تنها سوغات مردم کرج در گذشته در مورخ ۲۳/۰۴/۹۷ به شماره ۱۵۷۷ به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.
توتک و اگردک از شیرینی های مخصوص کلاک است. اگردک در جشن های عروسی و توتک چنانکه گفته شد مخصوص عید نوروز بوده است. البته در دیگر ایام سال هم بنا به نیاز پخت می شدند، اما این پخت ها در غیر از موعد موسوم رسمیت نداشتند.
پختن نان و توتک در هفته های پایانی سال تمام فضای روستا را عطرآگین می کرد، هر خانواده بنا به و تلاش که داشت مقداری خمیر آرد گندم تهیه میکرد. پختن توتک همراه با شادی و شعف بود اما کاری پر زحمت به شمار می رفت، ازاین رو احتیاج به کمک چند نفر داشت. غالباً این وظیفه بر گردن خانم های خانه و خانم های همسایه و فامیل بود که به یاری یکدیگر می شتافتند بویژه اینکه این کمک و همیاری به صورت متقابل بود. کار پختن توتک یک کار تجربی و تقریباً کار «آبجی نانواها» بود که در این کار تبحر زیادی داشتند.
برای تهیه خمیر ۳۰۰ الی ۴۰۰ عدد توتک از ابتدا بامداد زود کار شروع می شد. مواد لازم برای تهیه این خمیر عبارت بودند از: آرد گندم، روغن، شکر، آب و مایه خمیر. در طشتی چوبی (لاوک) آنها را به نسبت معین مخلوط می کردند تا خمیر به دست آید. خمیر را آنقدر ورز می دادند تا خمیر ور آمده (عمل تخمیر انجام بگیرد) کم کم با گرم کردن تنور – که با هیزم و خار و خاشاک روشن می شد – کار پختن را آغاز می کردند.
ابزار کار برای پختن شیرینی هم از این قرار بود: یک سفره پهن سفید، تخته و وردنه، شانه، توکان (ظرف فلزی دسته بلند)، میله فلزی بلند که یک سر آن پهن و سر دیگر آن حالت قلاب داشت برای گرفتن یا جدا کردن نان در داخل تنور و وسیله ای گرد مانند بادگیر درب سماور زغالی که در آن زمان رایج بود که برای شکیل شدن شکل ظاهری قرص شیرینی توتک استفاده می شد.
چانه را با وردنه روی تخته مخصوص پهن کرده و توسط دندانه های شانه روی آنرا به صورت ضربدر نقش می بستند، سپس محصول را به بدنه تنور می چسباندند تا پخته شود.
قطر این نان شیرینی خوش مزه حدود ۱۴ الی ۱۵ و ضخامت آن حدود ۱/۵ سانتیمر است. همانطور که گفته شد در خانواده اصیل کرجی به پاس حفظ سنت های قدیمی از مهمانان نوروزی خود در کنار دیگر شیرینی های رایج با شیرینی توتک هم پذیرایی می کنند.
