تور مسافرتی: پیش از اینکه جهان درگیر کرونا شود، ماهیت سفر و گردشگری رو به تغییر بود. کرونا به آن سرعت بخشید.
خبرگزاری مهر – گروه فرهنگ- مجتبی شاه ولی*: به شخصه شاهد بودم که در گذشته ای نه چندان دور، دانشجویان مرفه دانشگاه های برتر آمریکا تمام تعطیلات بهاری خودرا در سواحل گرم تر جنوب آمریکا به عیش و نوش می پرداختند. اما همان جوانان در ساله های اخیر ترجیح می دهند بجای ریلکس کردن در هتل های ساحلی میامی فلوریدا یا کانکون مکزیک، با خانواده یا دوستان خود به کشور کاستاریکا در آمریکای مرکزی بروند و هفته ای را در طبیعت بکر آنجا غرق شوند؛ در طول روز از انجام مدیتیشن و یوگا لذت ببرند، غذای سالم و گیاهی میل کنند و بعضاً شب ها را تنهایی خوش بگذرانند. هتل های راحت، پروازهای لاکچری، جاذبههای تاریخی و غذا و نوشیدنی های متنوع و مجلل دیگر ملاک اصلی انتخاب مقاصد گردشگری محسوب نمی گردد و نخواهد شد. این مساله را هنوز برخی جوامع و بیزینسها باور ندارند، یا برای آن کاری نمی کنند.
موضوع رساله دکتری من در آمریکا، و البته رسالت و نگاه دپارتمان مدیریت اوقات فراغت و گردشگری که در آن تحصیل و کار کردم، بررسی تأثیر گذران اوقات فراغت خالص بر حال خوب افراد و خانواده ها بود شامل اوقات بیکاری در منزل و اوقات دور از منزل در مسافرت. چنین نگاهی به سفر و گردشگری در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا با نگاه درآمد و اشتغالزایی در بیشتر دانشگاه ها و دولتها متفاوت بود.
امروزه شهروندان کشورهای مختلف بیش از پیش متوجه سبک زندگی ناسالم خود شده اند: نشستن زیاد و تحرک کم، مصرف گرایی شدید، غذای و نوشیدنی های ناسالم، اخبار منفی، و شبکه های مجازی کم خاصیت. در این میان جوامع آگاه تر آغاز به تغییر این سبک زندگی ناسالم کرده اند. این تغییرات هم شامل تغییر در سبک زندگی روزمره و اوقات فراغت در منزل می شود و هم تغییر در سبک سفر. بعضاً پول زیادتری خرج می کنند تا بجای سواحل آنتالیا به تبت بروند، به یک سفر زیارتی بروند و یا به کشور فقیری در قاره آفریقا سفر کنند و چند صباحی در میان مردمان آنجا کار و زندگی کنند. در نهایت با نگاه و معنایی جدید به کار و زندگی روزمره خود باز می گردند. برخی تحقیقات علمی نشان می دهند که افراد بعد از چنین تجربه هایی غالباً قدر داشته های خودرا بیشتر می دانند. ممکنست نگرانی های جهان اولی خود مثل سرعت پایین اینترنت، صف طولانی خرید اتومبیل یا کیفیت پایین پخت پیتزا را دیگر جدی نگیرند. بعضی از گردشگران در بازگشت به منزل، در کیفیت روابط خانوادگی خود بازاندیشی می کنند. این دغدغه ها متفاوتند از مسائلی که انبوه مصرف کنندگان دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی به دنبال آن بودند. در کنار همه این موارد، کرونا هم فرصت خوبی به دست داد تا جوامع در اهداف و ارزشهای خود تجدیدنظر کنند؛ البته برای آنان که اهل تفکرند.
علاوه بر شهروندان، برخی دولت های محلی و سیاستگذاران نیز به پتانسیل گردشگری در تغییر و بهبود حال شهروندان پی برده و دراین زمینه هم خود تلاش می کنند و هم کسب و کارها و مصرف کنندگان را به حرکت در این راه بهروزی تشویق و حمایت می کنند. برای مثال انگلستان در ده سال اخیر قسمتی از بودجه سازمان های بهداشت عمومی و گردشگری را به آن دسته از کسب و کارهای گردشگری هدایت کرده که در جهت حفظ و ارتقای سلامت و بهروزی شهروندان فعالیت می نمایند. در این کشور مقاصد گردشگری در تلاشند تا با برگزاری فستیوال ها و رویدادهای سلامت محور، برند جدیدی برای خود خلق کنند. دولت انگلستان اذعان دارد که اگر کسب و کارهای گردشگری بتوانند با ارائه خدمات خود، سلامت جسم و روان شهروندان را حفظ و ارتقا بخشند، راندمان شهروندان در محل کار افزایش و هزینه های درمانی کشور کاهش می یابند.
با بحران ویروس کرونا، جای خالی سفر و پتانسیل آن در بهبود حال انسان بیش از پیش احساس می شود. همه عمیقاً حس می نماییم که روزمرگی و نداشتن تنوع چقدر می تواند کسل کننده و آزاردهنده باشد. تا پیش از این خودرا با کار و فناوری مشغول و بی حس کرده بودیم. با حذف شدن کار از معادله زندگی و نداشتن اوقات فراغت خالص و هیجان انگیز، غالباً گرفتار پوچی بزرگی شدهایم. پیش بینی می شود و امید است که پس از کرونا، کسب و کارهای گردشگری، جوامع محلی و دولتها یک بازبینی کلی در نوع خدمات گردشگری و تبلیغات خود داشته باشند. مقاصد و جوامعی که به بهروزی و حال خوب گردشگران توجه بیشتری کنند، محبوب تر و سرنوشت سازتر خواهند بود.
باید بگویم که فعالیت گردشگری با این نگاه جدید آسان نیست. برای مثال، خرده فرهنگ های مختلف حال خوب و بهروزی را متفاوت معنا و جستجو می کنند. ممکنست برای برخی انجام کارهای ماجراجویانه و خارج از منطقه امن روانشناختی خود، مثلاً پرش از یک ارتفاع بلند، معنای جدیدی به زندگی ببخشد. برای برخی دیگر، قدم زدن در طبیعت بکر شمال کشور یا دراز کشیدن در ساحل شنی گرم جنوب حال آنها را خوب کند یا فرصتی به دست دهد تا با عزیزانشان ارتباطی اصیل برقرار کنند. در نتیجه مطالعات دقیقی لازم است که ابتدا مدلول بهروزی و سلامت برای افراد مختلف را مطالعه کند. سپس سوالی که مطرح می شود این است که بیزینس ها چگونه می توانند خدمات خودرا بگونه ای تعریف و عرضه کنند که در بهروزی مشتریان خود نقش مثبتی داشته باشند؟ به عبارت دیگر، علاوه بر لذت های آنی و زودگذر (هیدانیک)، به منافع بلندمدت سفر در حال خوب گردشگران دست یابند. در نهایت، در این راه، دولت ها چه آموزش ها و حمایتهایی را می توانند به کسب و کارهای گردشگری و به گردشگران بالقوه ارائه دهند؟
*دکتر مجتبی شاه ولی دانش آموخته سال ۲۰۱۸ در رشته مدیریت اوقات فراغت و گردشگری از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا آمریکا و الان در شهر شیراز ساکن است. تخصص وی اوقات فراغت و حال خوب است.
منبع: ftour.ir
