خراسان رضوی مدیر مرکز خدمات تخصصی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی اظهار داشت: ˮرویدادهاˮ بعنوان جاذبه های مکمل به رونق گردشگری در هر فضایی کمک می کنند. همین طور ممکنست در فضاهایی که جاذبه گردشگری طبیعی و انسان ساز وجود ندارد، خلق جاذبه به گردشگری این مناطق کمک نماید.
مسعود اعلم صمیمی در گفت و گو با ایسنا به مناسبت روز جهانی گردشگری که با عنوان «گردشگری و توسعه روستایی» نام گذاری شده است، درباب گردشگری روستایی و الزامات توسعه آن، اظهار نمود: گردشگری، نیازهای اولیه ای دارد که از آنها بعنوان زیرساخت یاد می شود. این زیرساخت ها می توانند زیرساخت های گردشگری و یا زیرساخت های عمومی مورد نیاز در زمینه گردشگری باشند. همچون این زیرساخت ها می توان به بالا بردن سطح بهداشت روستاها، بالا بردن سطح امنیت منطقه روستایی و وجود راه های ارتباطی مناسب را نام برد که در واقع خاصیت دوگانه داشته و برای افراد ساکن در روستاها و گردشگران مورد نیاز هستند.
وی افزود: علاوه بر این ها ما زیرساخت هایی لازم داریم که مخصوص حوزه گردشگری است؛ بعنوان مثال واحدهای اقامتی که در فضاهای روستایی با عنوان واحدهای بوم گردی نامیده می شوند، فروشگاه های صنایع دستی، راهنمایان تورهای محلی و… مجموعه ها و کسب وکارهای اقتصادی که نیاز است برای گردشگران فراهم شوند و پس برای آن که روستایی را بعنوان هدف گردشگری آماده نماییم، قاعدتاً پیش از هر چیزی باید این زیرساخت ها فراهم گردد.
مدیر مرکز خدمات تخصصی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی اضافه کرد: وجود این زیرساخت ها، می تواند چرخه محرک و لوکوموتیو سایر صنایع باشد بطوریکه با حرکت صنعت گردشگری و ایجاد این زیرساخت ها، دیگر بخش های اقتصادی نیز فعالیت خودرا آغاز کنند. بعنوان مثال صحبت درباب بوم گردی ها نیاز به بازسازی فضاهای روستایی دارد و بدین سان موجب رونق کسب وکارهایی از جنس ساخت وساز خواهد شد. همین طور فعالیت فروشگاه های صنایع دستی منجر به رونق زنجیره تولیدات صنایع دستی که کاملاً بومی هستند نیز می شود، حتی خرید مایحتاج گردشگران بعد از ورود به محیط نیز سبب حرکت صنایع غذایی می شود.
اعلم صمیمی بیان کرد: باتوجه به این که گردشگری روستایی به صورتی جزء گردشگری های جایگزین امروزی شمرده می شود، دو اصل ویژه توسعه پایدار، بهره مندی میزبان از منافع اقتصادی گردشگری و دیگری کاهش اثرات منفی در منطقه است. در واقع دنیا به سمتی پیش می رود که منافع جامعه محلی را با حضور گردشگران تامین کند. مهمترین کاری که می توانیم انجام دهیم، درونی کردن مصارف است؛ به این معنا که کالاهایی در اختیار گردشگران قرار گیرد که تولید و توزیع آنها به دست جامعه محلی انجام می شود. تولید و توزیع صنایع دستی و غذاهای محلی به این مساله کمک می نماید.
آموزش جامعه میزبان، اصلی مهم در توسعه گردشگری روستایی
مدیر مرکز خدمات تخصصی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی اشاره کرد: به اعتقاد من، همانطور که از حوزه ها و بخش های مختلف صنعت گردشگری استفاده نکرده ایم، در حوزه گردشگری روستایی نیز به همان اندازه از ظرفیت ها استفاده نکرده ایم. یعنی به همان اندازه که در شهرهای خود توسعه گردشگری زیادی مشاهده نمی نماییم، فضای شهری ما برای پذیرایی گردشگران آماده نشده و حضور گردشگران را نمی بینیم، به همان مقدار در روستاها نیز این اقدامات انجام نشده است.
اعلم صمیمی با اعلان اینکه آموزش در فضاهای روستایی و آماده کردن فضای روستا برای پذیرایی از میهمان ها، مهمترین اتفاق برای توسعه پایدار گردشگری ست، افزود: معتقدیم که ما ایرانیها خیلی میهمان نواز هستیم و در مقایسه با سایر فرهنگ ها، فرهنگ میهمان نوازتری داریم، اما در عمل زمانی که وارد حوزه اجرایی می شویم، مشاهده می شود که تعارضاتی بین حضور توریست در محیط هایی مانند محیط های روستایی وجود دارد. بدین سبب آموزش جامعه میزبان مهمترین اصل شمرده می شود که با رعایت آن می توانیم تصور نماییم که منافع مادی گردشگری روستایی هم نصیب جامعه محلی شود.
مدیر مرکز خدمات تخصصی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، عنوان کرد: در غیر این صورت عدم آموزش میزبان برای برخورد با میهمان و یا ارائه خدمات، قاعدتاً موجب می شود که افراد دیگری این فضا را پر کنند و طبیعتاً منافع آنرا نیز دریافت خواهند کرد. در کنار همه این ها و در نگاه حاکمیتی، فراهم کردن شاخصه های کلان اقتصادی و سیاسی، فضای حضور گردشگران در کشور را فراهم نموده و گردشگری را رونق می بخشد که به تبع گردشگری روستایی نیز از آن بهره مند خواهد شد.
رویدادسازی، مکمل صنعت گردشگری و سبب رونق آن است
اعلم صمیمی درباب رویدادسازی در زمینه گردشگری روستایی، اظهار نمود: در واقع رویدادها بعنوان جاذبه های مکمل به رونق گردشگری در هر فضایی کمک می کنند. ما امروزه خیلی از شهرهای دنیا را فقط به سبب برگزاری رویدادها می شناسیم. بعنوان مثال با نگاه به جشنواره کن، شهر کن در فرانسه را می شناسیم. همین طور ممکنست در فضاهایی که جاذبه گردشگری طبیعی و انسان ساز وجود ندارد، خلق جاذبه به گردشگری این مناطق کمک نماید.
وی اضافه کرد: در کل مناطق روستایی، میزان و حد مشخصی از جاذبه وجود دارد که می تواند در زمان های مناسب گردشگران را به سمت خود جذب نماید، اما در فضاهای روستایی، رویدادها زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که مبتنی بر فرهنگ میزبان باشند؛ بطوریکه در گذشته در این محیط چنین رویدادی اتفاق می افتاده، اما هم اکنون ظاهر مدیریتی و جاذبه ای به آن می دهند تا بتوانند از این طریق گردشگران را جذب کنند. بعنوان مثال به گردآوری زعفران در مناطق روستایی خراسان جنوبی که در حال انجام می باشد، شکل و ظاهری فرهنگی و جاذبه ای می دهند تا به جذب توریست کمک نماید.
مدیر مرکز خدمات تخصصی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، اظهار نمود: این روش می تواند یکی از مهمترین جاذبه ها برای جذب توریست باشد، اما رویدادهای گردشگری در روستا می تواند تیغی دو لبه باشد؛ برای اینکه اگر ما به سراغ رویدادهایی که در گذشته انجام می شده برویم و به آنها شکل و روی گردشگری بدهیم، معمولاً تعارضاتی بین بخش های مختلف اقتصادی و حوزه گردشگری ایجاد می شود. بعنوان مثال در رویداد جمع آوری زعفران در روستاهای خراسان جنوبی، نیروی کار در این زمان به شدت مشغول و درگیر پروسه کار هستند و با اضافه شدن گردشگران به این موضوع، بطور قطع این مناطق با کمبود نیروی کار مواجه می شوند.
اعلم صمیمی بیان کرد: در واقع در چنین شرایطی، منابع در حال استفاده و فضاها تکمیل هستند و بدین سان گردشگری، بار اضافی بر دوش میزبان به وجود می آورد. بدین سبب بهترین حالت این گونه است که ما برای زمان هایی که گردشگران به دلیلهای مختلف در این مناطق حضور پیدا نمی کنند، رویدادهای جدید تعریف نماییم و با این روش، توزیع عادلانه ای برای گردشگری و در طول زمان ایجاد نماییم. متأسفانه باتوجه به این که ما به گردشگری روستایی نپرداخته ایم، تبعاً به تعریف رویدادها به این شکل نیز پرداخته نشده است و اگر اقدامی هم صورت گرفته از جنس آن بخشی است که بار اضافی بر دوش میزبان به وجود می آورد.
وی افزود: گردشگری روستایی و گردشگری کشاورزی از قدیمی ترین انواع گردشگری شناخته شده در دنیا است؛ پیش از انقلاب صنعتی که بورژواها فقط جهت استفاده از آب های گرم معدنی به فضایی روستایی در اطراف شهرها سفر می کردند و تا به امروز که از این گردشگری بعنوان گردشگری جایگزین یاد می شود. این نوع گردشگری کسب درآمد بسیار خوبی برای جامعه میزبان یا جامعه محلی ایجاد و همین طور به پویایی اقتصاد محلی کمک می نماید و بدین سان از مهاجرت روستائیان به شهرها می کاهد به شکلی که گاهی سبب مهاجرت معکوس هم می شود که این موضوعات در دنیا بسیار مورد توجه قرار می گیرند.
