به گزارش تور مسافرتی قزوین محمدحسن سلیمانی، قزوین پژوه در یادداشتی که با مبحث نخستین کارخانه برق قزوین نوشته و آنرا در اختیار ایسنا قرار داده است می نویسد: این عکس بوستان کوچک محلی در کوچه شهید خوئینی ها (کوچه برق) خیابان پیغمبریه است که روزگاری محل استقرار اولین کارخانه برق شهری قزوین بود.
کارخانه ای که در اوایل دهه چهل از نفس افتاد و در اولین سال های بعد از انقلاب، با جمع آوری تأسیسات و تجهیزات آن توسط شهرداری، به پارک تبدیل شد. مکانی که می توانست به یکی از جاذبه های مؤثر گردشگری قزوین تبدیل گردد، اما با اقدام کوته نظرانه مدیران وقت شهری از دست رفت.
نخستین کارخانه چراغ برق قزوین در سال ۱۳۰۶ خورشیدی توسط حاج رحیم آقا قزوینی افتتاح شد. این کارخانه شامل چندین دستگاه موتور مولد برق جزیی از مجموعه بزرگ تولیدی او شامل پشم ریسی، نخ تابی، آهن سازی بود که با هدف تأمین نیروی الکتریسیته و روشنایی مورد نیاز کارخانجات ریسندگی و بافندگی قزوینی از آلمان وارد و راه اندازی شده بود.
در همین سال ارباب برزو مهرشاهی مالک گراند هتل هم کارخانه چراغ برق کوچکی برای استفاده در مصارف مهمانخانه خود در انتهای کوچه عدلیه تأسیس کرد، ولی بعد از مدتی میان حاج رحیم آقا و ارباب برزو رقابت و اختلاف درگرفت. «اتحادیه اصناف» قزوین از حاج رحیم قزوینی که تاجر بود، حمایت کرد و خواهان پیشگیری از عملیات رقیب وی شد.
در سال ۱۳۰۷ هنگام سفر امیر امان اله خان پادشاه افغانستان به ایران، تیمورتاش وزیر دربار که مأمور پذیرایی از او بود، ارباب برزو را وادار کرد با موتور برق کوچک گراند هتل، خط سیر پادشاه افغانستان و محل توقف وی در قزوین را چراغانی کند و همین موضوع، مقدمه تأسیس اولین شرکت برق قزوین در شراکت بین بلدیه (شهرداری) و ارباب برزو شد.
به دنبال موافقت دکتر شیخ نماینده بلدیه تهران در بلدیه قزوین که عملاً سرپرستی بلدیه این شهر را بر عهده داشت با اعطای انحصار ۳۰ ساله برق قزوین به ارباب برزو، او با وارد کردن یک دستگاه دیزل ژانراتور بزرگ ۱۰۰ کیلو واتی به کشور، کارخانه برق را در ضلع غربی هتل در بخشی از باغ دارالشفا که بعدها بنابراین «کوچه برق» نامیده شد، راه اندازی نمود و با آغاز به کار این کارخانه، عملیات نصب چراغ برق و تأمین روشنایی برخی خیابان ها شروع شد.
صاحب منصبان و متمولین نخستین کسانی بودند که به خانه هایشان برق کشیده شد و از غروبگاهان که کارخانه برق فعالیت خویش را آغاز می کرد تا نیمه شب که موتور برق خاموش می شد، از روشنایی برق برخوردار بودند. این کارخانه که فعالیت آن تا سال ۱۳۴۳ هنگام تأسیس وزارت آب و برق، ادامه یافت و سپس متوقف گردید، در سال ۱۳۳۵ دارای سه دستگاه موتور برق جمعاً به قدرت ۶۸۷ کیلو وات بود.
به نوشته محمدعلی گلریز مؤلف «مینودر»، کارخانه برق قزوین با وجود آنکه فقط شب ها و چند ساعتی هم ظهرها برق رسانی می کرد، اغلب اوقات موتورهای کارخانه خراب می شد و از کار می افتاد و هنگام کار کردن هم، روشنایی چراغ ها به اندازه ای ضعیف بود که برای مردم چندان قابل استفاده نبود.
منبع: ftour.ir
