تور مسافرتی: اهمیت معماری شهری زمانی بیشتر خودنمایی می کند که بدانیم معماری شهری یکی از تاثیرگذارترین عوامل به وجود آمدن یک خاطره جمعی است و نتیجه اش ایجاد هویت جمعی و در نهایت هویت ملی خواهد بود.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ هویت ظاهری هر شهر خصوصاً معماری آن به خوبی می تواند هویت درونی آن جامعه را به نمایش بگذارد. برای همین هم با بررسی معماری شهری می توان به تفکر، ایدئولوژی هر شهر در هر دوره تاریخی دست پیدا کرد.
به طوری که می توان با بررسی معماری شهری چند دهه اخیر تهران به این مساله رسید که در دوره های مختلف تاریخی، معماریِ شهریِ تهران دستخوش چه تغییراتی شده است. آثار معماری به جا مانده ای که می تواند نه فقط هویت شهری بلکه هویت فرهنگی آن دوران را نیز به خوبی در معرض نمایش قرار دهد.
اما سوالی که مطرح می شود این است که هم اکنون چه آثار معماری بعنوان هویت فرهنگی و هویت شهری برای آیندگان ماندگار خواهد بود؟ اهمیت معماری شهری زمانی بیشتر خودنمایی می کند که بدانید معماری شهری یکی از تاثیرگذارترین عوامل به وجود آمدن یک خاطره جمعی است و نتیجه اش ایجاد هویت جمعی و در نهایت هویت ملی خواهد بود.
حالا کدام خاصیت های شهری به تبلور و حفظ خاطرات جمعی کمک خواهد کرد؟ خاطراتی که هر چقدر دربرگیری بیشتری داشته باشد دارای ارزش بیشتری بوده و فضایی که آن خاطره در آن شکل گرفته نیز دارای اهمیت بیشتری خواهد بود و البته نام ها و کسانی که موجب به وجود آمدن آن خاطره شده است هم ماندگارتر می شوند.
برای همین هم خیلی از فضاهای شهری امروز نام هایی دارند که یادآور همین افراد خاطره ساز هستند. خاطرات جمعی ممکنست خاطراتی باشند که گروهی در به وجود آمدن آن سهیم هستند یا یک فرد واقعه ای را ایجاد کرده که تأثیرگذاری آن واقعه آنقدر زیاد بوده که باعث شده نام آن فرد در خاطر جمعی بسیاری به یادگار باقی بماند.
اما در هر صورت آن خاطره بسته به دربرگیری افراد مختلف در یک جامعه می تواند ماندگارتر و تاثیرگذارتر باشد. روزهای سال، مراسم، سنت ها و… با اعتقاد به چنین خاطرات جمعی به وجود آمده اند. یادآوری و بزرگداشت یک فرد، یادآوری و بزرگداشت یک مراسم، یادآوری و بزرگداشت یک واقعه و… همه و همه که بیشتر آنها در تقویم ها ثبت شده تا هم فراموش نشوند و هم مراسم آنها اجرائی شود، چشمه کوچکی از اهمیت توجه به خاطره های جمعی هستند.
این خاطره ها در تقویم ثبت شده اند چون نمی خواهند به ورطه فراموشی سپرده شوند و مرور و بزرگداشت آنها به صورت اجتماعی موجب خواهد شد تا فراموشی به سراغ آن خاطره جمعی نیاید.
به عنوان مثال یادبودهای شهری مانند یادمان ها، سبک معماری بناها، دیوار نوشته ها، اسامی که بر روی کوچه و خیابان ها و محله ها گذاشته می شود، راه اندازی بناهای یادمان، ساخت سردیس ها، ساخت فیلم و سریال هایی که یادآور خاطرات جمعی هستند؛ همه و همه نشان از آن می دهد که خاطره جمعی آن شهر تا چه میزان قدمت داشته و به مرور زمان تقویت شده است.
شهرسازان و معماران شهری در شکل گیری بستر حفظ خاطره جمعی نقش مهمی دارند. حفظ بناهای تاریخی و راه اندازی بناهای یادبود همچون شیوه هایی است که فضای شهر را برای تقویت خاطره جمعی فراهم می آورد.
از شمس العماره تا پل طبیعت
تهران، قدمت و تجربه ای ۲۰۰ ساله دارد و بستر مهم ترین حوادث طی این دو قرن بوده است. برای همین می توان مکان های بسیاری که در آنها خاطره سازی جمعی صورت گرفته را یافت که در طول زمان رخ داده و در خاطره جمعی به یادگار باقی مانده است. از خاطرات و وقایع تاریخی جمعی که در کوچه و خیابان هایش رخ داده و پاتوق هایی که در این شهر به وجود آمده گرفته تا وقایع تاریخی که به سبب پایتخت بودن، این شهر شاهد آن بوده؛ می تواند سندی باشد بر حجم زیاد خاطرات جمعی که این شهر در خاطر خود حفظ نموده است.
از نمادهای قدیمی مانند شمس العماره گرفته تا سردر باغ ملی و پس از آن برج آزادی که شناخته شده ترین نماد تهران معاصر است و حادثه های تاریخی بسیاری را شاهد بوده و از همین رو پس از انقلاب اسلامی بعنوان مظهر آزادی شناخته شد.
بعد از آن نیز برج میلاد تازه ترین بنای تهران است که به نماد نوین پایتخت بدل شده و معماری خاص پل طبیعت که مانند سنجاقی خودرا به پایتخت نوین گره زده نیز نماد نوین دیگری برای تهران تلقی می شود. در کنار این نمادها می توان مجسمه ها، مقبره ها، دیوار نوشت ها، نام گذاری کوچه و خیابان هایی که در آنها حوادث تاریخی گوناگونی رخ داده را نیز اضافه کرد که با خاطرات جمعی بسیاری گره خورده است.
تمام این موارد نشان میدهد خواسته یا ناخواسته پایتختی مانند تهران پتانسیل آنرا دارد تا شکل گیری و ثبت خاطرات جمعی را به شکل هدفمندتری ارتقا دهد. راهکارهای مناسبی برای بهره برداری از نقاط قوت و پتانسیل های شهر تهران وجود دارد.
فرصت هایی که باتوجه به این پتانسیل ها و مدیریت درست شهری می تواند موقعیت مناسبی را به وجود آورد برای آنکه از چنین فضا و موقعیت هایی برای حفظ، تقویت و تداوم خاطرات جمعی شهر بهره برد که به سبب پایتخت بودن این شهر می تواند تأثیرگذاری ملی نیز داشته باشد. چون این وظیفه مردم و دولت هاست تا برای کسانی که چه به صورت فردی چه جمعی خاطره سازی کردند ارزش و اهمیت قائل شوند و ساخت یادبودهایی که هویت شهری را برمبنای چنین افراد تأثیرگذاری تعریف کند می تواند ادایِ دینی باشد برای چنین اشخاص خاطره ساز و هویت بخشِ جمعی که سبب ارتقایِ کیفیِ هویتِ ملی شده اند.
جای خالی یادمان در پایتخت
از آنجایی که در کنار نمادهایی که برای مشاهیر بزرگ هر کشوری ساخته می شود؛ سبک نمادسازی دیگری نیز وجود دارد که بخش دیگری از هویت سازی هر شهر و البته کشور را در معرض نمایش قرار خواهد داد و خیلی از کشورها نه فقط یک یادمان بلکه چندین یادمان از دوران های مختلف که زنان و مردان شان به سبب عرق به کشورشان از جان و عمر خود گذشته اند را ساخته و به یادگار گذاشته اند؛ اما ایران با وجود داشتن سربازان وطن بی شمار در عرصه های گوناگون؛ همچنان این انتقاد وارد است چرا برای هیچ عرصه تاریخی در کشور یادمانی در این خصوص وجود ندارد. از همین رو شهرداری تهران فراخوانی جذاب برای طراحان و معماران کشور در نظر گرفته است تا از این طریق بتوان یادمانی باارزش خلق و به یادگار باقی بماند.
فراخوانی که از طراحان، معماران، مجسمه سازان و صاحبان ایده و خلاقیت دعوت به عمل آورده تا ایده ها و طرح های خودرا برای ساخت المانی که به خوبی بتواند مفهوم «سرباز وطن» را به نمایش درآورد عرضه کنند. از همین رو مقرر است سازه ای در این خصوص ساخته شود که جانمایی آن در محدوده منطقه فرهنگی و گردشگری عباس آباد بوده و سازه در نظر گرفته شده نزدیک به ۴۰ متر ارتفاع تعریف شده است تا اهمیت و ارزش آنرا نیز به خوبی در معرض نمایش قرار دهد.
در خیلی از کشورهای دنیا چنین یادمان هایی از سالهای دور وجود داشته. یادمان هایی که نه فقط برای مردم آن کشور حائز اهمیت می باشد بلکه عظمت و زیبایی این یادمان ها سبب شده تا بازدیدکنندگان بسیاری را هم به سمت خود جلب نماید. یادمان «ندای سرزمین مادری» در روسیه، بنای «آزادی خواهان دونباس» در اوکراین، بنای یادبود «زنان جنگ جهانی دوم» در انگلیس و… همچون نمونه هایی است که توانسته اند در بین یادمان های تولید شده به شهرت جهانی برسند.
چنین یادمان هایی هم در ابعاد بزرگ تولید شده اند تا بزرگی چنین وقایعی را از نظر بصری به نمایش درآورند و هم نمادین تولید شده اند تا بتواند به خوبی حرف خودرا با آن نماد به زبان آورد. از جانب دیگر سازه ای به زبان بین المللی است و هر طیف و قشری را در برمی گیرد و اکثراً می توانند با آن ارتباط برقرار کنند. بدین سبب چنین سازه هایی نه فقط برای مردم آن شهر و کشور دارای معناست بلکه برای مردم جهان نیز معنای خودرا دارد. در نتیجه می بینیم سالیانه چنین سازه هایی به تنهایی میلیون ها توریست را هم به سمت خود جلب می کند که بیشتر از سبک معماری اش قصه ای که در دل خود دارد به آن مفهوم و جذابیت بخشیده است.
شرکت در فراخوان تا ۱۷ دی ماه
ایران نیز باتوجه به تاریخ پر فراز و نشیبی که دارد پتانسیل آنرا دارد تا بتواند یادمانی در خور کشور خود داشته باشد؛ خصوصاً که در دل خود زنان مردانی دارد که به عشق ایران سربلند زیست کرده و از جان خود هم گذشته اند. برای همین بنظر می رسد وظیفه معماران و مجسمه سازان است تا بتوانند یادمانی باارزش برای آنها بسازند تا سالهای سال از آن بعنوان نماد «سرباز وطن» یاد شود.
در این فراخوان سید محمد بهشتی، مهدی حجت، مجید مجیدی، سید مجتبی موسوی، سید جواد میرحسینی به داوری خواهند نشست فراخوان این مسابقه از ۶ مهر ماه اعلام شده و آخرین زمان ارسال آثار نیز چهارشنبه ۱۷ دی ماه خواهد بود. در نهایت نیز تا ۲۱ دی ماه داوری به عمل آمده و ۳۰ دی ماه نیز زمانی خواهد بود که نتایج داوری اعلام می شود. برندگان این مسابقه هم به ترتیب نفرهای اول تا سوم ۲ میلیارد ریال و لوح تقدیر، ۱ میلیارد و پانصد میلیون ریال به همراه لوح تقدیر و ۱ میلیارد ریال به همراه لوح تقدیر دریافت می کنند و نفرهای چهارم تا دهم نیز با یک لوح تقدیر از آنها قدردانی خواهد شد.
منبع: تور مسافرتی
