کرمانشاه زیج یا قلعه منیژه یکی از شاخص ترین بناهای تاریخی برجای مانده از دوران ساسانیان در کرمانشاه است. بنایی که در پانزده کیلومتری شهر سرپلذهاب در روستای زیبایی با نام پاتاق واقع شده و یک هزار و پانصد سال است که استوار و پابرجا گذر روزگاران را نظاره می کند.
آنطور که مدیرپایگاه ملی محور تاریخی ساسانی کرمانشاه می گوید، بنای تاریخی زیج منیژه سالم ترین بنای تاریخی برجای مانده از دوران ساسانیان در استان است.
امین قهرمانی در گفت و گو با ایسنا، با اعلان اینکه بنای زیج منیژه یا همان قلعه منیژه یکی از شاخص ترین بناهای تاریخی دوره ساسانی در کرمانشاه است، اظهارکرد: از حدود یک دهه پیش اقدامات مرمتی خوبی روی این بنای تاریخی صورت گرفت و خوشبختانه نتیجه این اقدامات سبب شده که این اثر برخلاف بسیاری دیگر از بناهای دوره ساسانی کمترین نشانه های تخریب را داشته باشد.
وی اشاره کرد: آخرین باری که بخش هایی از این بنای تاریخی مرمت شد، سال ۱۳۹۷ بود که چشمه تاق های زیج منیژه مرمت شد. چشمه تاق هایی که سنگی و به شکل گهواره هستند و البته در دوره ساسانی ساخت چنین چشمه تاق هایی مرسوم بوده، اما سالم ترین یادگاری که از این نوع معماری از آن دوران در استان داریم، همین چشمه تاق های زیج منیژه است.
مدیر پایگاه محور ساسانی کرمانشاه افزود: هرچند بنای تاریخی زیج منیژه در نزدیکی یکی دیگر از یادگارهای دوران باستان یعنی اثر تاق گرا قرار گرفته، اما به اندازه تاق گرا مشهور نشده و باوجود اهمیت بالای آن اثر کمتر شناخته شده ای است.
وی در ادامه درباب نوع کاربری این بنای تاریخی در گذشته هم اظهار داشت: هرچند در گذشته “زیج” مرکزی برای ستاره شناسی بوده، اما باتوجه به نوع معماری بنا بعید به نظر می آید که این نوع از کاربری را داشته و طبق فرضیه ها و گمان هایی که باستان شناسان با کاوش روی این بنا داشته اند، یک کاخ و یا عمارت بوده است.
قهرمانی افزود: همین طور در شهرستان سرپلذهاب درباب برخی از بناهای تاریخی این شهرستان، افسانه هایی وجود دارد که بیشتر مبتنی بر داستان بیژن و منیژه است. البته در این منطقه تعدادی آثار تاریخی با اسامی زیج منیژه، حوض منیژه، چاه بیژن و… دیده می شود.
وی در ادامه بااشاره به شاخص بودن این بنای تاریخی در استان، اظهار نمود: باتوجه به نیاز ضلع جنوب شرقی بنا به مرمت، بتازگی از طرف اداره کل میراث فرهنگی استان برنامه مرمت و بازسازی این ضلع در دستور کار قرار گرفته و بزودی آنرا مرمت خواهیم کرد.
