تور مسافرتی: شب سیدمحمد محیط طباطبایی با رونمایی از تمبر یادبود وی در تالار ایران باستان موزه ملی ایران در حالی انجام شد که باتوجه به شیوع کرونا، بیشتر سخنرانی ها بصورت از پیش ضبط شده بود.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از مهر، تمبر یادبود سیدمحمد محیط طباطبایی، سی و چهارمین تمبر یادبود از مشاهیر ایران است که خرداد سال قبل با انتشار تمبر یادبود جلال آل احمد و سیمین دانشور شروع شد.
در این جلسه که به همت مجله بخارا و علی دهباشی برگزار شد، محسن میرزایی از پیشکسوتان روزنامه نگاری و صنعت تبلیغات با وجود کهولت سن در نشست حاضر شده بود، اظهار داشت: گرچه من بطور مستقیم شاگرد استاد محیط طباطبایی نبودم اما می توانم بگویم مشوق ورود من به تعدادی از کارهایی که دوست داشتم، ایشان بود.
او در ادامه اظهار داشت: ۲۴ یا ۲۵ ساله بودم و دستیار سردبیر روزنامه اطلاعات. به من آدرسی دادند و گفتند برو و مقاله ای را بگیر. من رفتم خانه استاد محیط که خدا را شکر هنوز باقی است، با خوشرویی از من پذیرایی کردند و گفتند اهل کجایی و گفتم زنجانی الاصل هستم اما تهران بزرگ شدم بعد از کمی پرس و جو به من گفتند که آیا از نوادگان حاج سید ابوالقاسم مجتهد زنجانی و پسرش حاجی میرزا ابوطالب مجتهد زنجانی هستی؟ من تا آن زمان درباره سابقه خانوادگی ام چیزهایی می دانستم که معمول بود و ارزش تاریخی نداشت. استاد به من گفتند کتاب ها و اسناد جدم را جمع آوری کنم و محفوظ نگه دارم. پس از آن مدتی ایران نبودم و وقتی به ایران بازگشتم سخنان استاد را به یاد آوردم، مدتی بعد هر آخر هفته، کارمند دفتری ام را با چند گونی به زنجان می فرستادم تا از زیرزمین خانه پدری اسناد و کتاب ها را برایم بیاورد. آنها را مطالعه می کردم هرکدام با هدفم که کشف ارتباط سیدجمال الدین اسدآبادی با پدربزرگم بود را نگه می داشتم و باقی را پس می فرستادم که ای کاش پس نمی فرستادم چون همه از بین رفتند.
به گفته او تألیف مجموعه دو جلدی «تاریخچه بریگاد و دیویزیون قزاق (از کلنل دومانتویچ تا رضاخان میرپنج سوادکوهی)، مجموعه چهار جلدی روزنامه خاطرات غلامعلی خان عزیزالسلطان ملیجک نتیجه همان اسناد است.
میرزایی اظهار داشت: در سال هایی که من روزنامه اطلاعات بودم، روزنامه دو تحریریه داشت، یکی تحریریه خبرهای روز که ما بودیم و دیگری تحریریه اصلی که استاد محیط طباطبایی و سعید نفیسی و امثالهم برای آن مطلب می نوشتند.
میرزایی در شروع دهه پنجاه خورشیدی، مرکز پژوهش های تاریخی را در روزنامه اطلاعات راه اندازی نمود و مدیریت آنرا برعهده گرفت.
او اظهار داشت: استاد محیط طباطبایی به من یاد دادند که هیچ گاه برای پول کار نکنم و این نصیحت ایشان برای من سرمشق زندگی شد.
میرزایی همین طور در آخر اظهار داشت که بعدها در تاریخ خواهند نوشت که علی دهباشی حتی با وجود کرونا، جلسات را تعطیل نکرد.
در ادامه سخنرانی های ضبط شده احمد مهدوی دامغانی، مهدی محقق، محمد جواد حجتی کرمانی، جواد مجابی، ناصرالدین پروین و جمشید کیانفر پخش گردید.
نخستین معلم پدرم بود
سید احمد محیط طباطبایی، پسر استاد سیدمحمد در شروع سخنرانی خود به تالار ایران باستان اشاره نمود، جایی که در سال ۱۳۴۷ کنگره بین المللی باستانشناسی در آن انجام شد و مرحوم پدرش در آنجا سخنرانی کرد.
او اظهار داشت: پدرم در کل عمرش بیش از سه سال تحصیلات آکادمیک نداشت که این سال ها را در مدارس قاجاری و دارالفنون گذراند و سال ۱۳۰۴ از مدرسه دارالفنون دیپلم گرفت. اما در تمام این سال ها این کتاب و کتابخانه ها بودند که معلم او شدند. حتی خانه اش را جایی خرید که به کتابخانه مجلس و مسجد سپهسالار نزدیک باشد.
سیداحمد محیط طباطبایی در ادامه به نقش مادربزرگش در تربیت پدرش اشاره نمود و اظهار داشت: اولین معلم پدرم، مادرش بود که از زنان فاضل زواره به شمار می رفت و نزد زنده یاد قشقایی فلسفه و علوم زمان را یاد گرفته بود.
او با یادآوری این که اولین مقاله مرحوم پدرش در سال ۱۳۰۲ و آخرین آن در سال ۱۳۷۱ انتشار یافت، اظهار داشت: حتی زمانی که از طرف جامعه مورد بی مهری قرار می گرفت تأثیری در انعکاس رفتارش نداشت و همچنان سخاوتمندانه می نوشت و یاد می داد. نقش پدر را در رساله نویسی و مقاله نویسی نباید از یاد برد. او بر این باور بود که عمر کوتاه است و فرصتی برای گردآوری مطالب نوشته شده دیگران وجود ندارد بدین سبب باید خلق کرد. بدین سان بود که بیش از ۶۰۰ عنوان جدید را بصورت مقاله نوشت و تدریس های وی درباره تاریخ تطور حکومت نیز بصورت کتاب منتشر گردید. در آن زمان که مطبوعات تنها راه برقراری ارتباط با جامعه بود، پدرم از این فرصت برای آموزش و خطاب کردن مردم استفاده نمود.
به گفته رییس کمیته های ملی موزه های ایران (ایکوم) علاوه بر روزنامه، سید محمد محیط طباطبایی به مدت ۲۰ سال از سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۵۸ مدیر برنامه «مرزهای دانش» رادیو بود که روزهای پنجشنبه پخش می شد. او همین طور مبدع دانشگاه آزاد در دهه چهل بود منتها نه با معنای امروزی، بدین معنا که هرکس با هر سطح تحصیلاتی که دارد، آزاد باشد در آن مطالعه کند و از محضر اساتید بهره گیرد و اگر بخواهد مدرک بگیرد به دانشگاه های دولتی معرفی شود.
در خاتمه مراسم از تمبر یادبود استاد سیدمحمد محیط طباطبایی رونمایی گردید.
مجله بخارا شماره ۱۳۷ خودرا که خرداد و تیرماه ۱۳۹۹ انتشار یافته بود به این استاد ادبیات و تاریخ مختص کرده است.
میر سید محمد محیط طباطبایی (زادهٔ ۲۶ خرداد ۱۲۸۰ – درگذشتهٔ ۲۷ مرداد ۱۳۷۱) پژوهشگر ادبی، مورخ، منتقد و ادیب معاصر ایران بود.
منبع: ftour.ir
