در حالی ارزیابان یونسکو شهر به شهر کاروانسراهای معرفی شده در پرونده «کاروانسراهای ایران» را بعنوان کاندیدای جدید ایران برای عرضه در اجلاسِ جهانی سال آینده بررسی می کنند که فعالان میراث فرهنگی بعضی از استان ها نسبت به ساخت وسازهای اطرافِ این کاروانسراها اخطار می دهند.
به گزارش تور مسافرتی به نقل از ایسنا، دو روز گذشته ارزیابان یونسکو همراه با محمدحسن طالبیان که تا قبل از شروع کار دولت جدید بیشتر از پنج سال معاون میراث فرهنگیِ سازمان و وزارت خانه میراث فرهنگی بود، از دو کاروانسرای تاریخی «چاه کوران» راور و «گنجعلی خان» کرمان دیدن کردند. این بازدید بین فعالان میراثی کرمان با این ضرب المثل همراه شد؛ ارزیاب یونسکو «پشت به سیتی سنتر، رو به گنجعلی خان» ایستاد، تا بافت تاریخی و تخریب ها را نبیند و برای ثبت جهانی کاروانسرای قرارگرفته در حریمش یعنی مجموعه گنجعلی خان رای بدهد.
حضور مهدی حُسام همراه با طالبیان در کرمان و در مجموعه گنجعلی خان، علاوه بر یادآوری اعتراضات فعالانِ میراثی این استان در زمان شروع به کارِ ساختِ سیتی سنتر در وسط بافت تاریخی کرمان که طالبیان در زمانِ حضورش در سمت معاونتِ این وزارت خانه، بارها گوشِ شنوایِ این هشدارها بود، حالا ارزیاب یونسکو را تا بیخِ گوشِ همان ساخت وسازها در بافتِ تاریخی کرمان برد، اما پشت به تخریب های رخ داده در بافتِ تاریخی خشت مال ها و سیتی سنتری که آرزوهای یک بافت تاریخی را چال کرده است.
امید ابراهیمی – فعال میراث فرهنگی کرمان – در گفتگو با ایسنا به بازدیدهای انجام شده توسط نماینده یونسکو و تیم میراث فرهنگی در کرمان اشاره می کند و می گوید: در مجموعه گنجعلی خان حمام، موزه سکه و ضرابخانه و مسجد را بازدید کردند اما سراغی از مجموعه های کاروانسرای وکیل و حاج آقاعلی و ابراهیم خان که در هر کدام به صورت جداگانه مدرسه، کاروانسرا، حمام و مسجد قرار دارد، نگرفتند؛ مجموعه بناهایی که هر کدام شاخصه های خاص خویش را دارند و در کنار یکدگیر شگفتی آفرین اند.
او با تکیه بر قرارگیری این مجموعه در کنار بافت تاریخی کرمان که از زمانِ ساختِ سیتی سنتر تحت الشعاعِ آن قرار گرفته است، اظهار می کند: با عنایت به فاصله‌ی ۳۰۰ متری این کاروانسرا و بافتِ تاریخی و سیتی سنتر درحال ساخت، احتمالِ وجود مواردِ ایهام یا مطرح شدن ایراداتی در زمان بررسی پرونده در یونسکو وجود دارد، چون این ساخت و ساز در حریمِ منظریِ کاروانسرا قرار دارد.
این کارشناسِ مرمت بناهای تاریخی ضمن اشاره به پرارزش بودنِ این مجموعه در کنار یکدیگر و ثبت جهانیِ آنها، ادامه می دهد: در شرایطِ کنونی امکانِ مخالفت با قرارگیری کاروانسرای گنجعلی خان در پرونده‌ی زنجیره ای کاروانسراهای ایران وجود دارد.
وی به وجود حدود هفت اثرِ ثبت جهانی شده در استان کرمان اشاره می کند و می گوید: در صورتیکه کاروانسرای گنجعلی خان شانسِ ثبتِ جهانی را داشته باشد، آن بطور قطع اولین اثر جهانی داخلِ شهر کرمان خواهد بود.
او معتقد است: بناهایی که هم اکنون در بافت تاریخی کرمان درحال از دست رفتن هستند، ارزش های واقعی این شهر هستند اما از دید متولیان شهری پنهان مانده و هم اکنون سرمایه گذاری های بی هدف که هویت و تاریخِ این منطقه را نابود می کنند و چند ده شغل در رابطه با میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی را از بین می برند، در اولویت هستند.
ابراهیمی وضعیت امروز این کاروانسرا را بر مبنای ضوابط موجود یک معضل بزرگ می داند و ادامه می دهد: وضعیتِ کنونی بافت تاریخی کرمان و ساخت وسازهای درحال انجام در داخلِ آن بر مبنای قانون پشتیبانی از مرمت و بناهای تاریخی در سال ۹۸، خلاف قوانین موجود کشور است، اما به نظر می آید هیچ کس به آن توجهی ندارد.
مجموعه گنجعلی خان در کنار بازار بزرگ کرمان به دستور حاکمان مشهور زمان شاه عباس ساخته شد. این مجموعه در داخل شهر کرمان و در راه یزد – کرمان ساخته شده است که سهمی از درآمد مجموعه و قنات ها به آستان قدس رضوی داده می شود. این بناها که سبک معماری آنها به شیوه اصفهانی است، در لشکرکشی های آغا محمدخان صدمه های زیادی دید.
کاروانسرای چاه کوران هم متعلق به اواخر قاجار است و در شهرستان راور و در راه جاده خراسان قرار گرفته است.
منبع: تور مسافرتی
